BAU Teknolojileri Dergisi 7. Sayı (Ocak-Şubat 2023)

47 BAU TEKNOLOJİLERİ • Ocak-Şubat / 2023 ÇEVİRİ MAKALE nasıl kullanılmaktadır? Binanın kabuğu içinden, kapı ve pencere açıklıkları nedeniyle sızıntı, infiltrasyon nedir, vb.? Günümüzde en azından ticari binalar için enerji kullanımı hakkında oldukça kapsamlı istatistiki veriler mevcuttur. Bunlar açık olarak belli olmayan girdi verilerinin “ayarlan- ması” için kullanılabilir. Bu veriler kullanılarak, simülas- yonlardan elde edilen sonuçlar genellikle binanın yeniden yapılması sonrasında elde edilen sonuçlarla gayet iyi bir uyum içinde olmaktadır. Maliyet tahminlerinin güvenirliği de şüphesiz önem- lidir. Gerçekleştirilen projelerden elde edilen tecrübeler gerçek maliyetlerin genellikle daha yüksek olma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Bu husus dikkate alınmalıdır. Paketin geliştirilmesi, hazırlanması biraz zahmetli bir görevdir. Bu süreç hakkında çok sayıda ayrıntılı raporlar ve makaleler vardır*. İsveç’te bu konu ile ilgili bir kurs programı da mevcuttur. İsveç’te yöntemin geliştirilmesi yaklaşık 15 yıl önce başladı ve diğer İskandinav ülkelerine de uygulandı. Yön- tem Toplam Kavram “The Total Concept” adıyla tanın- maktadır ve daha fazla ayrıntılı bilgi http://totalconcept. se/ adresinden okunabilir. n doğrular (hatlar) iç verim oranını (IRR) temsil eder yani doğrunun eğimi ile belirtilen değerdir. Tasarruf edilen yıl- lık enerji maliyeti ve ihtiyaç duyulan yatırım ile belirlenen enerji tasarrufu önlemleri, grafik üzerinde IRR değeriyle ölçülen sağladıkları kazanca göre düzenlenebilir. Şekil 1, bu konuda bir örnek göstermektedir. Burada yaklaşık 5.000 m² kullanım alanı olan bir ofis binası veril- mektedir. Bina sahibine göre, projenin karlılığı, bu şirket tarafından genellikle uzun vadeli yatırımların veriminin hesaplamasında kullanılan değere göre, en az %5 olması gerekmektedir. Enerji tasarrufu önlemlerinin farklı ekonomik ömürleri olabilir. Çatı ve duvarların izolasyonu ve yeni pencereler 30 yıl veya daha fazla ömürlü olabilir. Havalandırma üni- teleri, aydınlatma sistemleri, ısıtmadaki önlemler ve Klima (AC) sistemleri, yaklaşık 15 yıl ekonomik ömürlü olabilir. Bunlar IRR hatlarının önlemlerin ekonomik kullanım ömürlerine uyarlanmasıyla açıklanabilir. Şekil 1’de gösterilen vakada, bina sahibi kârlılık talebi- nin tüm önlem paketi için geçerli olması gerektiğini kabul etmiştir. Uygulandıktan sonra, tüm önlemler birlikte, yıl- lık yaklaşık% 50 enerji tasarrufu ile sonuçlanmıştır. Şekil 1’de, paketin sadece gerekli kârlılığı, %5, karşılayan kısmı gösterilmektedir. Duvarların yalıtımı gibi diğer belirlenmiş önlemler gösterilmemiştir çünkü dahil edildiklerinde, paket verim oranı, IRR, %5’in altında sonuçlanacaktı. Doğal olarak, PV (Foto votaik) paneller, güneş kollektör- leri, ısı pompaları vb. önlemler pakete dâhil edilebilir. Yukarıda açıklanan yöntem günümüzde yaygın olarak İsveç’te ofisler, okullar, hastaneler vb. konut dışı enerji tasarrufu projelerinde uygulandı. Temel ilke, önemli değişikliklerle yeniden yapmanın mülk sahibi için karlı olmasıdır. İsveç’te inşaat sektörüne uzun vadeli yatırımlar %7-8 getiri sağlamaktadır. Enerji fiyatlarının gelecekte, en azından Avrupa’da, önemli ölçüde artacağı açıktır. Enerji tasarrufundan elde edilen geri kazanım artacaktır. Enerji tasarrufları olarak yaklaşık %5’lik bir getiri İsveç mülk sahiplerinin çoğunluğu tarafından genellikle kabul edilmektedir. Bir ön koşul da IRR grafiğinde gösterilen paketin güvenilir olmasıdır; yani yeniden inşa sürecinden sonra yani gerçek tasarruflar ve gerçek maliyetlerin önceden tahmin edilenlere yakın olmasıdır. Pakete dahil edilecek tedbirlerin tanımı tarafsız olmalıdır. Her önlem için enerji tasarrufu tahmin edilmeli ve birçok durumda bu simülasyonlarla yapılmalıdır. Binaların enerji ihtiyacını simüle ederken görülen bir sorun bazı girdi verilerinin belirsiz olabileceğidir. Örnek olarak: binanın birimleri (odalar) nasıl ve ne zaman kullanılmaktadır? Aydınlatma Kaynaklar * Wahlström Å., Maripuu M.L., Afshari A. (2016), Ticari binaların büyük yenilemeleri için Pazar potansiyeli ve iş fırsatları “Market potential and business opportunities for major renovation of commercial buildings” REHVA 12nci Dünya Konferansı Bildirileri. Clima 2016, Makale 460. Maripuu M.L., Wahlsröm Å. (2017) “Major energy conservation with the Total Concept Method”. REHVA Journal. August 2017. Şekil 1. IRR grafiğinde enerji tasarrufu önlemleri. Paket %50 yıllık enerji tasarrufuna ulaşmıştır.