BAU Teknolojileri Dergisi 4. Sayı (Temmuz-Ağustos 2022)

68 BAU TEKNOLOJİLERİ • Temmuz-Ağustos / 2022 6.2. İşletme Maliyetleri Yönünden Değerlendirme Enerji verimliliğini artıran sistemler genellikle (ömür boyu maliyet dikkate alındığında) daha düşük maliyetli- dirler. Çünkü; a) Bu sistemler işletmedeki enerji maliyetlerini büyük oranda azaltacaktır. Örneğin bina otomasyon sistemleri %15’lere, doğal havalandırma %30’lara (havalandırma sistemi bazında), aydınlatmada gün ışığının kullanılması %60’lara (aydınlatma enerjisinde) varan oranlarda enerji verimliliği sağlayabilmektedir. Ayrıca, örneğin pompalarda ve fanlarda ömür boyu maliyet içinde enerji maliyetlerinin oranı %90’lar mertebesindedir (ilk yatırım bedelleri %10’lardadır) ve bu nedenle sistemlerin verimli cihazlardan oluşturulması çok önemlidir, b) Binanın ısıtma, soğutma ve havalandırma enerji yükleri minimize edildiği için kazan, klima santralları, pompalar, fanlar, soğutma grupları, kuleler, borulama ve hava kanallarının kapasiteleri düşecektir. Bu ise klasik sistemlere göre çok daha az ilk yatırım maliyeti anlamına gelmektedir, c) Bina ömürlerinin 50 yıl, binalarda kullanılan tesisat sistemlerinin teknolojik ömürlerinin ise 20-25 yıl olduğu dikkate alınırsa, yüksek verimli sistemlerin ömürleri boyunca tükettikleri fosil tabanlı yakıt tüketimi azalacaktır, d) Enerjinin %73’ünü ithal eden ve buna 2009 yılı itibarıyle 43 milyar $’ın üzerinde ödeme yapan ülkemiz için, bu gibi yatırımlardan elde edilebilecek tasarrufun parasal değeri 10 milyar $/yıl’ın üzerinde olacaktır. Ayrıca, çevresel etkiler de azalacaktır. Bu nedenle yönetmeliklere zorlayıcı hükümler konularak bu gibi sistemlerin seçim tercihi mal sahiplerine bırakılmamalıdır, e) Bu sistemler binalara değer katar, kullanıcı memmuniyetini ve iş verimliliğini artırır, sağlık harcamalarını azaltır, 7. SONUÇ Mimari ve kentsel tasarımın, enerji verimliliği prob- leminin çözümüne katkı sağlama potansiyeli yüksektir. Bu çerçevede binalardaki HVAC sistemlerinde gelecekte üzerinde çalışılacak konulara şunlar dahil edilebilir: bina kullanımı için kavramların geliştirilmesi, gün ışığından yararlanma kavramlarının iyileştirilmesi, gün içerisindeki kullanımı değişebilen binalar için HVAC kavramları, entegre bina tasarım ve taşıma sorunları, yüksek bina- larda doğal havalandırma, kentsel sorunların çözümlen- mesine yönelik (gürültü, hava kirliliği, ulaşım vb) çalış- malar, bu konularda araştırma projeleri geliştirilmesi, mühendislik ve mimarlık eğitimi, disiplinler arası işbirliği önemli olacaktır. 1. Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2020, “Mevcut Kamu Binalarının Enerji Verimli Tadilatı Rehberi” . 1. Batiha, M. Vd. “ A study on optimum insulation thickness of cold storage walls in all climate zones of Jordan ”, Elsevier Thermal Engineering. 2. Özbalta, T., Çakmanus, İ., 2008, “Binalarda Sürdürülebilirlik: Ömür boyu maliyete ilişkin yaklaşımlar”, Doğa Sektörel Yayınları, İstanbul. 3. ASHRAE Standard 189.1-2009, Standard for the Design of High-Performance Green Buildings Except Low-Rise Residential Buildings. 4. REHVA Guidebook no: 10, 2010, “ Düşük Sıcaklıklı Isıtma, Yüksek Sıcaklıklı Soğutma Sistemleri” , Türk Tesisat Mühendisleri Derneği Yayınları no: 24, Ankara. 5. LEED Guidlines. 6. www.fosterandpartnes.com 7. Volker Ritter, Forrest Meggers , “Assessment of the Guidelines for Zero-Emission Architectural Design “ , Institute of Technology in Architecture, Switzerland. 8. KAYNAKLAR MAKALE