Yalıtım Dergisi 198. Sayı (Temmuz-Ağustos 2021)

Yalıtım / Temmuz-Ağustos 2021 31 yalitim.net Örneğin mekanik odadaki makine ve ekipmanların sesinden rahatsız olunu- yorsa mümkünse mekanik odada gerekli tedbirlerin alınması yoluna gidilmelidir. Ses hem katılarda hem de havada yayıl- dığından yapı elemanlarındaki ses köp- rülerini önlemek için katı katıya bağlantı- dan kaçınılmalı ve sesin en ufak bir boş- luktan da geçebildiği unutulmamalıdır. Örneğin bölme duvar detaylarında kul- lanılan profiller uygulanacakları yüzeye doğrudan çakılmamalı yüzey ile profil arasına esnek ses yalıtım bantları kulla- nılmalıdır. Yalıtım çözümleri sesin iletim şekli dikkate alınarak oluşturulmalıdır. Ses veya gürültü; gazlar, katı mad- deler ve sıvı ortamlarda titreşimler yara- tarak yayılan bir enerji türüdür. Yapılarda ses iletimi temelde iki yolla meydana gelir; 1-) Hava doğuşumlu ses iletimi 2-) Darbe kaynaklı ses iletimi Hava doğuşumlu ve darbe kaynaklı ses iletiminin sınırlandırılmasında farklı metotlar kullanılır. Eğer ses dalgaları, içinde yol aldıkları ortamdan farklı yoğunluk veya esneklikte bir engelle karşılaşırlarsa, enerjinin bir kısmı yansı- tılır, bir kısmı soğurularak ısıya dönüşür, bir kısmı da yoluna devam eder. Ses yalıtımı da temel olarak, binaların tüm kısımlarından yansıyan ses dalgalarının geçişini engelleyecek uygulamalardan oluşur. Döşemelerde ayak sesi, eşya çekme sesi gibi darbe seslerinin de bitişik, alt ve üst mekânlara geçişinin önlenmesi gerekir. Bu amaçla uygun malzeme- lerle yüzer döşeme uygulamaları yapılır. Darbe seslerin önlenmesi, ancak çift kat- manlı döşeme uygulaması ile mümkün- dür. Bu amaçla; döşeme üzerinde ses yalıtım malzemeleri yerleştirilir. Ardın- dan, ses köprülerini önleyecek önlemler ile birlikte yeni bir şap atılarak ikincil bir yüzey oluşturulur. Ses yalıtımının tek bir malzeme ile sağlanamayacağı ve çözümün ancak doğru bileşenlerden teşkil edilmiş bir sistemle mümkün olduğu unutulma- malıdır. Doğru bir ses yalıtımı çözümü için maruz kalınan gürültü şiddeti ölçül- meli veya gürültü haritalarından temin edilmelidir. Detayda ihtiyaç duyulan gürültü azaltımı tayin edildikten sonra performansı belgelendirilmiş çözümler, MYK belgeli nitelikli iş gücü tarafından uygulanmalıdır. Uygulama sonrası tekrar ölçüm yapılarak elde edilmesi hedefle- nen performansa ulaşılıp ulaşılmadığı kontrol edilmelidir. İnşaat aşamasındaki binalarda ses yalıtımı için nelere dikkat edilmeli? Çevresel gürültülere (trafik gürül- tüsü vb.) karşı binaların dış cephele- rinde, eğitim yapılarında gürültüye karşı hassas olan derslikler arasındaki ortak duvarlarda ve dersliklerle koridorlar arasındaki duvarlarda, komşu iki daire arasındaki duvarlarda, gürültülü çalışan ekipmanların bulunduğu makine park- ları ile idari kısımları birbirinden ayıran duvarlarda kısacası gürültüye duyarlı alanlar ile gürültü kaynağı konumun- daki hacimleri birbirinden ayıran tüm düşey yüzeylere ses yalıtımı yapılması gereklidir. Ses yalıtımı ile ilgili çalışmaların verimli ve ekonomik şekilde olabilmesi, planlama aşamasında ele alınmasına bağlıdır. Tüm yalıtım uygulamalarında esas olduğu gibi ses yalıtımında da tasa- rım ve uygulamanın bina imalat süreci içerisinde olması en doğru yaklaşım ola- caktır. Gürültünün önlenmesi açısından, yapıların konumu ve tasarımı da önem taşır. Otoyol, havalimanları ve demir- yollarından kaynaklanan gürültüden etkilenmemesi için yerleşim alanlarının buralardan mümkün olduğunca uzakta kurulması gerekir. Yine, gürültü kaynağı ile yerleşim merkezleri arasında doğal veya yapay setler oluşturulabilir. Yan- sımaya neden olacak avlulu ve U tipi binalardan kaçınmak da gürültüye karşı yapı elemanının ağırlığını artırdıkça, ses geçiş kaybı da artırılmış olur. Ancak günümüzde bu yöntemle ses yalıtımı sağlamak; taşıyıcı sisteme getireceği aşırı yük, ses köprüleri oluşumu ve o duvarın kalınlaşmasından dolayı ortaya çıkacak yer kaybı gibi nedenlerle eko- nomik ve fonksiyonel olmamaktadır. Bu tür tek katmanlı bölme duvarlara alter- natif olarak, günümüzde, çift cidarlı hafif bölme duvarlar kullanılıyor. Bu duvarlar, taşıyıcı bir konstrüksiyon arasına yer- leştirilen ses yutucu malzemeler ve iki yüzüne tespit edilen alçı levha gibi mal- zemelerden oluşur. Daha çok ısı yalıtımı amacıyla yapılsa da eskiden yapılan kalın ve ağır duvarlarda kullanılan çift doğra- malı pencereler günümüzün görece ince ve hafif duvarlarında yerini cam kalın- lıkları farklı olan çift camlı pencerelere ve akustik laminasyonlu pencerelere bıraktı. Bölme duvarlar ve akustik lami- nasyonlu camlamalar ile oluşturulmuş pencerelerin yanı sıra mevcut duvar- larda bariyerli ses yalıtımmalzemeleri ile yapılan çözümler, asma tavan ve yüzer döşeme detayları, ülkemizde tercih edi- len ses yalıtım çözümleridir. Doğru bir ses yalıtım uygulaması nasıl olmalı? İşin tekniği de dahil detaylı anlatır mısınız? Hangi ürünler nerelerde kullanılmalı? Ses yalıtımı; gürültünün zararlı etki- lerinden korunulması gereken alanlarda (konut, okul, hastane, yurt, otel, iş yeri vb.), çevreye yaydıkları gürültünün önlenmesi gereken alanlarda (jenera- tör, hidrofor, kalorifer, yüksek ses düze- yine sahip eğlence yerleri vb.), kullanım koşulu sese bağlı alanlarda (sinema, tiyatro, konser ve konferans salonu, TV ve ses kayıt stüdyosu vb.) yapılmalıdır. Ses yalıtımında temel prensip gürül- tünün kaynağında çözülmesidir. Gürültü yayıldıkça kontrol altına alınmasının güçleşeceği ve daha fazla yüzeye yalı- tım yapılmasının gerekeceği bilinmelidir.