Yalıtım Dergisi 185. Sayı (Ağustos 2019)

Yalıtım / Ağustos 2019 21 yalitim.net En dışta kaplama malzemesi, arkasında bir havalandırma boşluğu ve yalıtım katmanları olan cephe katmanlaştırma tasarımlarında, havalandırma boşluğu bir baca etkisi yapar. Alevi hızlıcaçekerek diğer katlara aktarır. Bu sebeple, başarılı bir detaylandırmada bu hava boşlukları “bölümlendirme- compartimentation” metodu ile ve özel malzemelerle yangın anında baca etkisi yapmayacak şekilde yalıtılmalıdır. Aşağıda örnek bölümlendirme grafiği veriliyor. Ancak bölümlendirme işlemi, bu kısımda bırakılmış olan aralığın havalandırma işlevi ile çelişkilidir. Katmanlaştırma mantığında bu bölgenin su yalıtım, su buharı ve yoğuşma önleyici bir şekilde hava hareketine sahip olması gerekir, yani baca etkisi aslında yalıtım için istenen bir şeydir. Bu çelişkiyi gidermek için, normalde havalandırmanın engellenmediği sadece yangın anında bölümlendirme işleminin gerçekleşeceği, Cavity Barrier (Aralık Bariyeri) geliştirildi [8]. Bu malzemelerin en büyük özelliği, yangın yayılmasını belli süreyle engelleyecek, geciktirecek bir kısmi sınır oluş- tururken, kalan kısmında halen hava geçişine müsaade eden bir boşluk bırakmasıdır. Fakat bu boşluğa yerleştirilen “intü- mesan” adı verilen yangın anında sıcakta şişen özel bantlarla havalandırma boşluğu tamamen kapanarak, sadece yangın anında istenen bölümlendirmenin sağlanabileceği şekli alma- sıdır. Yukarıdaki resimlerde, bölümlendirilmiş bir kaplamalı cephe üzerinde yapılan test sonucunda, yangının sınırlandı- rıldığı bölümde nasıl kaldığı ve diğer bölümlere atlamadığı görülüyor. Bunu sağlayan intümesan bant ve aralık bari- yerleri de gösteriliyor. Detaylandırmada yukarıda belirtilen bölümlendirme kadar başka önemli bir nokta ise pencere ve cephenin vizyon kısımları ile kaplamalı cephe kısımlarının da yangının yayılmasını önleyecek şekilde ayrıştırılmasıdır. Bu çalışmada ayrıntısına girilmemiş olan asma giydirme cephe- lerin katlar arası yangın ve duman kesiciliği gibi kaplamalı cephe ve pencere arasında, ilave olarak pencere çevresinde de bu yangın yalıtımı yapılmalıdır. Yine başka önemli bir konu, yukarıda bahsi geçen, yalıtım amaçlı membranların kullanım yeridir. Isı yalıtım örtüleri günümüzde su ile etkileşime girmeyecek şekilde üretilir. Dolayısıyla bu membranlar dışarıdan suyu yalıtmaktan daha ziyade, içeriden dışarı buhar geçişini engellemek için kullanılır. Yine yapılan testlerden elde edilen sonuçlarda, membranların ısı yalıtım örtüsünün arka tarafında olmasının, yangın yayıl- masına bir etkisi olmadığı ortaya çıkıyor. Yine çift cidarlı cepheler ve mantolama adı verilen kaplamalarda burada izah edilen esaslara göre değerlendirilmeli ve yangın yayılmasını önleyecek detay ve malzeme tedbirleri alınmalıdır. 4. SONUÇ Bu çalışmada çok somut bir şekilde kaplamalı, havalandır- malı ve çok katmanlı cephelerin yangının yayılmasına etkisi ele alındı. Dünyanın çeşitli bölgelerinde son 10-15 yıldaki büyük ve ölümlü yüksek bina yangınlarını ele aldığımızda, en büyük yangın yayılma riskinin bu tür cephe sistemleri olduğu görülür. Bu sebeple “en riskli” uygulamaları ele alarak bu tür cephelere odaklanılmıştır. Diğer yayılma türleri daha ziyade sprinkler yöntemi, söndürme ve tahliye gibi yangın anı ve sonrası konular üzerinde durulmasını gerektirirken, odaklanmış olduğumuz yayılma türü, esasen tasarım ve yapım süreçleri gibi ön aşamalarda alınan tedbirlerle, yangın ve can kayıplarını önlemek amaçlı irdelendi. Yukarıda açıklamaya çalıştığımız gibi, kaplamalı cephelerde estetik, uzun ömür ve yalıtım performanslarını artırmak için yapılan katmanlaş- tırmalar, maalesef önemli kayıplarla sonuçlanan yangınlara sebep oluyor. Yukarıdaki 4 faktör ile yapılan analizden anla- şılacağı üzere doğru malzeme ve doğru detaylandırma ise hayat kurtarıcıdır. Daha önce yaşananlar insanlık tarihinin her aşamasında olduğu gibi, gelecek ile ilgili derslerin alınmasını sağlamalıdır. 3.2. bölümünde belirtilen testlerdeki numune- lerin, 3.4. bölümünde izah edilen detaylandırma esaslarına riayet edilerek üretildiğini vurgulayarak, sadece malzeme seçiminin ne kadar önemli olduğunu belirtmek isteriz. Gren- fell faciasından sonra Birleşik Krallık’ta Başta Avrupa’daki en önde gelen Cephe Teknolojileri Merkezi CWCT gibi bir akademik kuruluş olmak üzere, üniversiteler, belediyeler, bakanlıklar, uzmanlar ve firmalar