Yalıtım Dergisi 183. Sayı (Haziran 2019)

26 Yalıtım / Haziran 2019 yalitim.net MAKALE PASİF YANGIN DURDURUCU SİSTEMLERİN TESİSATLARDA KULLANIMINA DAİR TASARIM VE UYGULAMA ESASLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 1. GİRİŞ T ürk Dil Kurumu yangın sözcüğünü “Zarara yol açan büyük ateş” olarak tanımlamaktadır[1]. Oksijen, ısı kaynağı ve yakıt bileşenlerinin bir araya gelmesi ile kimyasal bir tepkime olan yangın oluşmaktadır. Bu kimyasal tepkime ortamda ısı, alev, gaz ve duman oluşumuna neden olmaktadır ve yapılarda konveksiyonel, ısı iletimi ve sıçrama yoluyla yayılmaktadır. Yapıların yangından korunması ile ilgili 3 temel önlem alınmaktadır. Bunlar; 1. Algılama Sistemleri (Duman algılama alarmları, otomatik kapılar vb.) 2. Aktif Yangın Durdurma Sistemleri (Sprinkler, yangın söndürücüler vb.) 3. Pasif Yangın Önleme Sistemleri (Yangın durdurucular, yangın kapıları vb.) Yukarıda belirtilen sistemler birbirini tamamlayıcı olup, birbirleriyle entegre olarak çalışmalıdır. Algılama sistemleri, yangın esnasında yapı kullanıcılarını çeşitli elektriksel tesi- satlar yardımıyla haberdar ederek can güvenliğine hizmet etmektedir. Aktif yangın durdurma sistemleri ise yangın esnasında çeşitli mekanik tesisatlar yardımıyla yangını sön- dürmeyi hedeflemektedir. Son olarak, pasif yangın önleme sistemleri ise yangının yapı içerisinde ilerlemesini engellemeyi hedeflemektedir. Bu çalışmada, pasif yangın önleme sistem- leri içerisinde yer alan pasif yangın durdurucu sistemlerinin tasarım ve uygulama esasları, detaylı olarak incelenecektir. Aynı zamanda yangın bölümlendirmede kullanılan diğer pasif yangın önlemleri de tamamlayıcı olarak düşünülmelidir ve göz ardı edilmemelidir. 2. YANGIN İSTATİSTİKLERİ VE PASİF YANGIN DURDURUCU UYGULAMA ALANLARI Dünya’daki muhtelif yangın istatistiklerine baktığımızda yangın tedbirlerinin önemi perçinlenmektedir. Dünyada, yılda ortalama 3,8 milyon yangında toplam yaklaşık 45 bin 400 ölüm gerçekleşmektedir[2]. Ayrıca yangın ölümlerinin %75’i dumandan kaynaklanmaktadır [3]. Bu istatistik, yangında ortaya çıkan dumanın pasif yangın önlemleri ile ortaya çıktığı alanda kontrol altına alınmasının önemini göstermektedir. Duman aynı zamanda yangında hayatta kalanların %47’sinin 3,5 metreden uzağı görememesine de neden olmaktadır. Son olarak, yangın ölümlerinin %57’si yangının kaynak hacminde gerçekleşmemektedir[4]. Ölümlerin çoğu yangının çıktığı bölümde değil, yangının yayılarak ilerlediği diğer bir bölümünde gerçekleşmektedir. Bahsedilen bu istatistikler, yangında ölümcül dumanın en az alev kadar önemli olduğunu bizlere göstermektedir. Pasif yangın durdurucu sistemler, yapı içerisinde yangının ilerlemesini engellemek amacıyla muhtelif alanlarda uygulanmaktadır. Yangın tasarımı sıra- sında, tüm yangın önleme sistemleri birlikte düşünülerek “Yangın bölümlendirme planı” oluşturulmaktadır. Yapının yangın bölümlendirilmesinin amacı: • İnsanların çıkış yollarını korumak. • Yeterli yapısal kararlılığı sağlamak. • İtfaiyenin binaya girmek ve insanları kurtarması için gereken zamanı artırmak. TOLGA AYCI Saha Mühendisi, Hilti ONUR YÜCEL Mevzuat Yönetimi Müdürü, Hilti