Yalıtım Dergisi 175. Sayı (Ekim 2018)

Yalıtım / Ekim 2018 41 yalitim.net tutucu, eridikten sonra oluk ile uzaklaştırıcı sistemler düşü- nülebilir. 3.2. Dış Duvarlarda Bozulmaya Yol Açan Tasarım Kaynaklı Sorunlar Dış duvar, binada dış ortamla iç ortamı düşey doğrultuda bölerek ayıran düzlemsel yapı elemanıdır. Bu elemanın temel işlevleri taşıma, ayırma, yalıtma, koruma olarak sayılabilir [7,2]. Dış duvarlarda oluşan tasarım kaynaklı sorunlar dış duvar katmanları üzerinden incelenebilir. Bu katmanlar iç kaplama katmanı, taşıyıcı katman, yalıtım katmanı, dış kap- lama katmanı olarak incelenebilir [2]. 3.2.1. Taşıyıcı Katman Taşıyıcı katman, dış duvara binen yükleri taşıyan, cephenin statik dengesini sağlayan katmandır. Bu katmandaki bozul- malar, aşırı gerilme ve yapısal bileşenlerin kapasitesini aşan yüklerin yüklenmesi sonucu ortaya çıkabilir [2]. Bu katmanda meydana gelen bozulmalar yıkıcı olabilirler. Dış duvar taşıyıcı katmanları yığma/örme, iskelet ve perde taşıyıcılar olmak üzere üç başlıkta incelenebil ir [1]: Yığma/örme taşıyıcılar: Yığma/örme dış duvar taşıyıcıları taş, tuğla, briket, kerpiç, ahşap, gaz beton blok, beton blok gibi malzemelerin üst üste örülmesi ile oluşturulabilmektedir. Yığma cephe taşıyıcılarında tespit edilen tasarım sorunları şunlardır: Düşey derzlerin düzensizliği, dayanıksız bağlayıcı malzeme seçimi, duvar köşesinde sağlam örgü sağlanama- ması, standart tuğla kalınlığının oluşturulamaması, taşıyıcı- ların düşeyde devamsızlığı, taşıyıcıların yatayda devamsızlığı, dış duvarda oluşturulan boşlukların ve çıkmaların fazlalığı, planın simetrik olmayışı, yönetmeliklere uyulmamasıdır [2,9] İskelet taşıyıcılar: İskelet taşıyıcı sistemler, cephenin yatay taşıyıcı bileşenlerinin yükleri düşey taşıyıcılara aktarması ile statik dengenin sağlanması prensibine dayanır. İskelet cephe dış duvar taşıyıcıları ahşap ve hafif çelik olarak üreti- lebilmektedir. İskelet cephe taşıyıcılarında karşılaşılan tasa- rım sorunları şunlardır: Ahşabı suya ve neme karşı koruma sorunu, dikmeler arası boşlukların standart ölçülerden fazla olması, dış kapı ile pencere boşluklarını oluştururken yanal destek kullanılmaması, dikmelerin ve panellerin gelişigüzel yerleştirilmesi, yangın yalıtımının yetersizliği, ahşap cinsinin seçimine dikkat edilmemesi, korozyona karşı önlem alın- maması, yangın yönetmeliklerine uyulmaması, birleşimlerin hatalı detaylandırılmasıdır [2,10]. Perde taşıyıcılar: Dış duvarlarda kullanılabilecek perde taşıyıcılar, yerinde dökme beton perde ve önüretimli panel duvar olarak sayılabilir. Bu taşıyıcıların yüzeyleri geniş, kalın- lıkları ise azdır. Gerilmeler strüktür kesitinin orta bölgesine paraleldir [1]. Yerinde dökme beton perde taşıyıcılara tünel kalıp sistemle üretilen cephe taşıyıcıları örnek gösterilebilir. Bu taşıyıcılarda karşılaşılan sorunlar: Isı yalıtımı sorunları, ses yalıtımı sorun- ları, cephede tekdüzeliktir [11] (Şekil 3.6). Prefabrike betonda karşılaşılan tasarım sorunları: Donatı konumlandırması, paslanmaya karşı önlem, yivli duvarlarda kirlenme, birleşimlerde su geçirimidir [10]. 3.2.2. Dış Kaplama Katmanı Dış duvarın atmosfere temas eden yüzeyidir. Bu nedenle mimari konsepti yansıtan, insanlar için güvenli, dış etkilere karşı sağlam, alt katmanları koruyucu olmalıdır. Karşılaşılan tasarım sorunları şöyledir [10] [3]: - Hatalı renk seçimi, koyu renklerin ısıyı absorbe ederek genleşmesi sorunu. - Sıva kalınlığının yetersizliği (Şekil 3.7), düşük darbe daya- nımı. Şekil 3.5. Ekim 2011’de meydana gelen Van Depremi sonrası yığma konut yapısının cephesinde farklı büyüklükte çatlaklar oluştuğu gözlemlenmiştir [22]. Şekil 3.6. Tünel kalıp uygulaması ile oluşturulan tekdüze cepheler(a) ile önüretimli cephe panellerinin tekdüzeliğe etkisi (b) [11]. Şekil 3.7. Sıvada çatlak oluşumu [2].