Yalıtım Dergisi 173. Sayı (Ağustos 2018)

Yalıtım / Ağustos 2018 45 yalitim.net yapı içi merdivenlerle birlikte bina cephesinde yangın merdi- veni inşa edilmiş ve yangına dayanımlı malzemelerle binanın yangına karşı korunumu desteklenmiştir (Resim 14). Bu binalardan biri olan ve 1901 yılında inşası tamamlanan Asch binası, sahibi Joseph Asch tarafından “yangına dayanımlı bina” olarak açıklanmıştır [9]. New York’taki bu binanın 8., 9., ve 10. katlarında kurulan, genç ve göçmen kadınların çalıştığı Triangle Waist Tekstil Fabrikası, Max Blanck ve Isaac Harris tarafından 1900 yılında kurulmuştur. 25 Mart 1911 tarihinde fabrikada meydana gelen yangında, yarım saatten kısa bir süre içerisinde 146 işçi hayatını kaybetmiştir. Bu yangın, yüksek yapılarda meydana gelen önemli ilk yangın- lardan biridir (Resim 15). 10 katlı binanın son üç katında bulunan Triangle Fabrika- sında çıkan yangında, itfaiye merdivenleri binanın ancak 6. katına ulaşabilmiştir [10]. Binanın 8. katında çıkan yangın, 180 işçi arasında paniğe neden olmuştur. Bu kattaki yangın kapılarının kilitli olması nedeniyle işçilerin bir bölümü çatıya çıkmaya çalışmış, bir bölümü camları kırarak yangın merdi- venine ulaşmayı başarmıştır. Ancak ulaştıkları yangın merdi- veni hem alevlerden zarar gördüğü hem de çok sayıda kişiyi taşıyamadığı için çökmüş ve işçilerin hayatını kaybetmesine neden olmuştur (Resim 16). Triangle yangını, binalarda yangın merdiveni ile ilgili stan- dartların bina yüksekliği, işlevi ve kullanıcı sayısı gibi ölçütlere uygun olarak belirlenmesi ve yangın merdivenlerinde kullanı- lan malzemelerin yangın dayanımlı malzemelerden seçilmesi gerekliliğini ortaya koymuştur. 1913 yılında kurulan “The Committee on Safety to Life” kurulu, 1915 yılında “dış merdivenler-yangın merdivenleri” için güvenlik önlemleri artırılmış şartnameler hazırlamıştır. 1923 yılında yayınlanan “The Building Exits Code” ile özel durumlar hariç olmak üzere, yeni binalarda yapılacak dış yangın merdivenleri yasaklanmış ve yapılarda merdiven kulesi yapılmasını öneren bir kitapçık yayınlanmıştır [7]. Bu kod, yangınlarda can kayıplarının azaltılması için 1966 yılında yeni düzenlemeler ve iyileştirmelerle “Code for Safety to Life from Fire in Building” olarak değiştirilmiştir. 1997 yılında yayınlanan bugünkü adı “Life Safety Code” olan NFPA 101, can güvenliği için birçok yeni önlem ve düzenlemelerle birlikte en son 2017 yılında yenilenmiştir. 2000’li yıllarda birçok ülkede yangın yasaları çıkarılmış- tır. Türkiye’de de 2002 yılında yürürlüğe giren “Binala- rın Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY)” 27.11.2007, 09.09.2009 ve en son 09.07.2015 tarihlerinde revize edilerek bugünkü şeklini almıştır. Bu yönetmelik için İngiltere’nin yangın ile ilgili yasaları ve National Fire Protec- tion Association (NFPA) referans alınarak binaların yangın a b Resim 14. ABD’de yangın merdiveni örnekleri [7] Resim 15. Triangle Fabrikası Yangını [URL.15] Resim 16. Yangın merdiveninde oluşan hasar [26]