Yalıtım Dergisi 173. Sayı (Ağustos 2018)

42 Yalıtım / Ağustos 2018 yalitim.net MAKALE üçüncü katlarına kadar ulaşabilen ve yangın sırasında yapıda bulunanları kurtarmak için kullanılan basit merdivenlerdir. 1836’da kurulan Yangından Yaşamın Korunması Kraliyet Derneği, itfaiyecilerin kullandığı, altında tekerlekleri bulunan hareketli yangın merdivenlerinin sokaklara yerleştirilmesini sağlamıştır (Resim 4) [6]. Yapılarda yangına karşı önlemlerin alındığı yıllara ula- şıncaya kadar, yangınlarda çok ağır sonuçlar ortaya çıkmış ve yangın kaçışlarının önemi bu yangınlarla birlikte yeniden hatırlanmıştır. 1874 yılında Massachusetts’teki Fall River Tekstil Fabrikasında meydana gelen yangında, itfaiyenin yangın merdiveni yapının ancak 2. katına ulaşabilmiş ve bu nedenle 23 işçi pencerelerden atlayarak hayatını kaybetmiştir [6] (Resim 5). Bu dönemde çok katlı yapılar, az katlı yapıların üzerine eklenen 4., 5. ve 6. katlarla oluşturulmuştur. Yangın konu- sunda farkındalık sağlanması, ilk olarak bu yapılar için yan- gın güvenliği konusunda yeni düzenlemelerin getirilmesiyle gerçekleşmiş; kullanıcı sayısı, bina yüksekliği, bina işlevi gibi pek çok konuyu ele alan kurallar uygulamaya konulmuştur. 1870’li yıllarda, yangın kaçışları için yeni arayışlar başla- mıştır. Yangınlardaki can kayıpları bina kaçışlarının eksikliğini ortaya koymuş ve yangın kaçışı için bazı sistemler tasarlan- mıştır. Bu sistemlere ilk örnek olarak, halatlar ve sepetli halatlar verilebilir (Resim 6a, b). Bu sistemlerden biri olan Burrows Kaçısı’nda, dış cephenin iki köşesindeki çelik halatlara asılı olan sepet, kat boyunca pencereden pencereye hareket ettirilerek kullanıcıların bina- dan kaçışı sağlanmaktadır. Bu sistem, özellikle yapıya yabancı olan kullanıcıların yoğun olduğu binalar (oteller) için tasar- lanmıştır (Resim 7). 19. yy’ın ikinci yarısında yangın merdivenleri için alternatif tasarımlar önerilmiştir. Uygulanması en güç olan tasarımlar- dan biri Benjamin Oppenheimer’ın paraşüt şapkası (Resim 8), diğeri ise 1883 yılında, Montgomery C. tarafından geliştirilen, otelin her odasının kendi iç duvarına sabitlenmiş ve pencerede asılı duran halatlarla binayı terk etme önerisidir [7] (Resim 9). Amerika’da çok katlı yapıların ilk ortaya çıktığı 1861-1871 yılları arasında yeni yapı kodları oluşturulmuş ve 1890’lardan sonra neredeyse her kentin yangın için düzenlediği kurallar Resim 4. İngiltere’de kullanılan tekerlekli yangın merdiveni [6] Resim 5. Fall River Tekstil Fabrikası Yangını [6] Resim 6. 19.yy’ da yangın kaçışı için halatlı öneriler a b Resim 7. Burrows Kaçışı [8] Resim 8. B. Oppenheimer’ın paraşüt şapkası Resim 9. Montgomery C.’nin oteller için yangın kaçışı önerisi [7]