Yalıtım Dergisi 167. Sayı (Şubat 2018)

Yalıtım / Şubat 2018 37 yalitim.net • TİP C YERLEŞİMİ; Akustik malzeme ile kaplanmış delikli yüzeyli bir malzeme C harfini takip eden sayı delikli yüzeyin arkasındaki boşluğun derinliğini temsil eder. • TİP D YERLEŞİMİ; Ahşap takozlara iğnelenmiştir. D harfini takip eden sayı ahşap takozların kalınlığını temsil eder. • TİP E YERLEŞİMİ; Sert bir yüzeye metal bir sistemle dayatılarak (tavan gibi) akustik malzeme üzerinde hava boşluğu bırakılır. E harfini takip eden sayı, sert yüzey ve akustik malzeme arasındaki hava boşluğunun boyu- tunu verir. • TİP F YERLEŞİMİ; Kuvvetlendirilmiş metal pano ile des- teklenir ve metalin arkasında hava boşluğu bırakılır. F harfini takip eden sayı, metal pano ve sert yüzey arasın- daki hava boşluğunun mm cinsinden değerini gösterir. Ses yutucu malzemelerin uygulama metotları ASTM stan- dardına göre adlandırılır. Her frekansa uygun ayrı bir montaj şekli vardır ve malzemenin yutuculuk karakterini etkiler. Tablo 6.1’de ses yutucu malzemelerin montaj tasarımı verilmektedir. 6.2 Ses Yutucu Malzemelerin Kullanım Yerleri Ses yutucu malzemelerin kullanım yerleri aşağıda veril- miştir. 6.2.1 Çınlama Kontrolü Aşırı derecede çınlayan mekanlar restoran ya da demiryolu istasyonu gibi mekanın etrafında ses ekolarının gürültü oluş- turduğu ve haberleşmeyi zorlaştırdığı yerlerdir. Bu tip mekan- larda insanlar konuşmalarını yavaşlatır, daha yüksek sesle konuşur ve anlaşılır cevaplanması için kelimeleri tamamıyla doğru telaffuz edebilmek için bir çaba içinde olmaktadırlar. Küçük bir mekanın (< 46,45 m 2 ) sadece tavanına konula- cak bir ses emici malzeme, yansıtıcı ses düzeyini 10 dB kadar düşürür. Ancak ses kaynağına çok yakınsa 3 dB düşer. Eğer mekanın diğer yüzeylerine de ses yalıtımı uygulanırsa 6 dB daha düşecektir. Ancak ses kaynağına yakın bir mesafede bunun etkisi yoktur. 6.2.2 Eko Kontrolü Ses yutucu malzemeler (genellikle çınlama kontrolü ile birlikte) eko kontrolünde de kullanılır. Ekolar uzun gecikmiş ses yansımaları olup, hacmin genel çınlamasının üstünde net olarak duyulabilir. “Tekrarlanan eko” adlı verilen küçük hacimlerdeki eko sorunu ise ses yutucu malzemelerce kontrol edilebilir. 6.2.3. Hacimlerdeki Gürültü Azaltımı Doğru kullanıldığında, ses yutucu malzemeler, bir hacim içerisinde gürültü kontrolünde de etkin olabilirler. Ama sınırlı bir aplikasyonları olup, sanıldığının aksine, tüm gürültü prob- lemleri için bir çözüm kaynağı değildirler. Örneğin bir hacim- deki toplam ses yutuculuğunun her katlanışında gürültü yalnız 3 dB azaltılır. Gürültü azaltma katsayısı (NRC) malzemenin, 250, 500, 1000 ve 2000 Hz’deki ses yutuculuk katsayılarının aritmetik ortalamasıdır. NRC= α 250 + α 500 + α 1000 + α 2000 NRC, ses yutuculuk verimliliği indeksinin tek bir sayı ile ifadesidir. Ancak bir ürün seçiminin yalnız NRC’ye dayandırıl- ması yanlıştır. Bunlara rağmen düşük frekans yutuculuğunun önemli bir faktör olmadığı yerlerde (lobiler, genel aktivite alanları), NRC yeterli bir endekstir. Etkin ses yutuculuğu için aşağıda verilen maddeler gözönüne alınmalıdır: • Ses yansıtıcılığı gerekli bir yüzey üzerine asla ses yutucu malzeme kaplanmamalıdır. • Ses odaklanması ya da rahatsız edici eko üretmesi bekle- nen her yüzey, ses yutucu malzeme ile kaplanmalıdır. • Genel olarak, döşeme halı kaplı ve hacim perde benzeri Şekil 6.1. Akustik Malzemeler için Standart Yerleşimler Tablo 6.1. Ses Yutucu Malzemelerin Montaj Tasarımı ASTM Mounting Designation® ASTM Mounting Designation ® A Malzeme direkt olarak yüzeye uygulanır. #4 B Alçıpan üzerine harçlanır #1 C20 Perfore malzeme 20 cm de bir montajlanır. #5 C-40 Karkaslar 40 c’de bir açılır #8 D-20 Malzeme 20 cm de bir karkas üzerine montajlanır. #2 E400 Malzeme duvar yüzeyinden 40 cm mesafededir. #7