Yalıtım Dergisi 164.Sayı (Kasım 2017)

Yalıtım / Kasım 2017 43 yalitim.net Türkiye’deki bina sektörünün enerji tüketimindeki artışı sınırlamak ve böylece Türkiye’nin enerji ithaline olan önemli ölçüdeki bağımlılığını azaltmak için binalardaki ısıtma enerjisi ihtiyacının tayin edilerek, izin verilen sınır değerlerle mukayese edilmesine yönelik hesaplama kurallarını tanımlayan TS 825 standardı (TSE, 2008) yürürlüğe konulmuştur. Bu bağlamda, TS 825 ayrıca yeni binaların ve tadil edilecek binaların çatı, cephe, pencere ve taban levhasına yönelik U-değerleri için minimum gereksinimleri açıklamaktadır. Bu bağlamda, TS 825 ayrıca yeni binaların ve tadil edilecek binaların çatı, cephe, pencere ve döşemelerine yönelik U-değerleri için minimum gereklilikleri açıklamaktadır. Ancak mevzuat, sadece ısıtma enerjisi talebine yönelik düzenlemeler içerirken, soğutma dahil diğer enerji tüketim alanlarıyla ilgili hesaplamalar Türkiye’deki binalara yönelik bu zorunlu standarda dahil değildir. Avrupa Birliği’nde binaların enerji talebini sınırlamaya yönelik gereksinimleri ve hesaplama kurallarını içeren temel yasal düzenleme Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği’dir (EPBD) (EU, 2010). AB’de Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (EPBD), yeni binaların ve esaslı tadilat yapılacak büyük alanlı mevcut binaların bütüncül olarak enerji performansının geliştirilmesi amacıyla ilk olarak 16 Aralık 2002 tarihinde yürürlüğe gir- miştir. Bina sektörü Avrupa’nın toplam enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 40’ından sorumlu olduğu için Enerji Perfor- mans Yönetmeliği (EPBD), Avrupa Birliği’nin iklim değişikliği ile ilgili hedeflerine ulaşması için önemli bir adımdır. 2010’da Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği (EPBD) revize edil- miş ve AB’ye her bir üye devletin açıkladığı hedefinin büyük- lüğüne bağlı olarak yerine getirmek zorunda olduğu enerji performans gereklilikleri için “maliyet etkinlik” ve “neredeyse sıfır enerjili binalar” olmak üzere iki yeni ana kavram ortaya konulmuştur. Maliyet Etkinlik Yaklaşımı Bu, her bir AB üyesi devlet tarafından uygulanması gere- ken tüm binaya (birincil enerji talebi gibi) ve yapı elemanına (U-değerleri gibi) yönelik asgari enerji performansını sapta- mak için ulusal veya bölgesel şartlara uyarlanmış, ilk yatırım maliyeti ve işletme giderlerini (enerji & bakım) de içeren bir yaşam döngüsü yaklaşımıdır. Asgari enerji performansı ihti- yacına yönelik ulusal gereklilikler, yaşam döngüsü boyunca en düşük toplam maliyetle (referans binalar üzerinde yapılan değerlendirmeleri esas alarak) sonuçlanacak seviyede tanım- lanmalıdır. Neredeyse sıfır enerjili bina (nZEB) Binalarda Enerji Performans Yönetmeliğinin (EPBD) 2. maddesine göre nZEB, “Çok yüksek enerji performansına sahip, ihtiyaç duyduğu neredeyse sıfır veya çok düşük miktar- daki enerjinin önemli ölçüde yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılandığı binadır”. 2021’den itibaren AB’deki tüm yeni binalar neredeyse sıfır enerjili binalar olacaktır. Aynı zamanda maliyet etkinlik de halâ geçerlidir. Bu 2021’den itibaren neredeyse sıfır enerjili binaların ideal olarak maliyet etkin olacağı anlamına gelmektedir. Bu sebeple sistematik olarak makul bir ulaşılabilir hedeflerin ortaya konularak, neredeyse sıfır enerjili binaların yürürlüğe girmesi için 2021 yılına kadar (veya Türkiye’nin neredeyse sıfır enerjili binaları yürürlüğe koymayı düşündüğü başka bir yıl) olası görünen (maliyet) varsayımlarını kullanarak maliyet etkinlik hesaplamalarını yürütmek akıllıcadır. Türkiye’deki yalıtım sektörünün geleceğe dönük standartlar konusunda sağlam ve net bir konum almasını desteklemek için, Türkiye’deki konut sektörüne yönelik olarak Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (EPBD) bağlamında maliyet etkinliğe yönelik karşılaştırmalı metodoloji çerçevesinin uygu- lanarak maliyet etkin U değerlerinin tayin edilmesi ve bu U değerlerinin Türkiye’nin iklim değişikliği ile ilgili hedeflerine ulaşılmasındaki potansiyel rolünün değerlendirilmesi amacıyla IZODER, Ecofys ile iletişime geçmiştir. Proje bir bölümü; ECOFYS’in 2007 yılında EURIMA için hazırlamış olduğu U değerleri haritaları raporu tarzında, metodolojik olarak revize edilen Binalarda Enerji Performans Yönetmeliğindeki (EPBD) maliyet etkinlik prensibine uyarlanarak Türkiye için Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS1) tabanlı U-değeri haritalarının oluşturul- masıdır. Analizler, şehre özgü hesaplama parametreleri ve saatlik iklim verileri kullanılarak Antalya, İzmir, Gaziantep, Muğla, İstanbul, Bursa, Ankara, Niğde, Sivas, Ağrı, Kars ve Erzurum olmak üzere Türkiye’deki 12 şehirde yürütülmüştür. Bu sınırlı sayıdaki şehirlere bakarak bölgesel ölçeğe (örneğin iklim bölgeleri) ekstrapole edilen sonuçların tüm bölgeyi yüzde 100 olarak temsil etmeyeceği, ancak başlangıç aşamasında güvenilir bulgular sağladığı varsayılmaktadır. 2. Arka plan Bu bölüm, Türkiye’nin yasal altyapısı ve iklimsel özellikleri hakkında arka plan bilgisi sunmaktadır. 2.1 Türkiye’nin Yasal Altyapısı Türkiye’deki bina sektörünün enerji tüketimindeki artışı sınırlamak için binalardaki ısıtma enerjisi ihtiyacının tayin edilerek, izin verilen sınır değerlerle mukayese edilmesine yönelik hesaplama kurallarını tanımlayan ve en son versiyonu 2008’de yayınlanan TS 825 standardı (TSE, 2008) yürürlüğe konulmuştur. Bu bağlamda, TS 825 ayrıca yeni binaların ve tadil edi- lecek binaların çatı, cephe, pencere ve döşemelerine yöne- lik U-değerleri için minimum gereksinimleri açıklamaktadır. Ancak mevzuat, sadece ısıtma enerjisi talebine yönelik düzen- lemeler içerirken, örneğin ortam soğutması ya da yardımcı enerji gibi diğer enerji tüketim alanlarıyla ilgili hesaplamalar, Türkiye’deki binalara yönelik zorunlu olan bu standarda dahil değildir.