Yalıtım Dergisi 163.Sayı (Ekim 2017)

Yalıtım / Ekim 2017 49 yalitim.net mektir. Makine mühendisi ise bina fiziği çalışmalarına göre HVAC sisteminin tasarımını gerçekleştirmekle sorumludur. İnşaat mühendisi ise binanın statik analizini gerçekleştiren kişidir. Bu paydaşların giydirme cephe tasarım ve uygulama sürecine katılımı proje gereksinimlerine göre değişkenlik gösterebilmektedir. Genel olarak paydaşlar arasındaki işbirliği çalışmaları sürece bağlı olarak aşağıda açıklanmaktadır. 2.1 Tasarım Süreci Giydirme cephelerin tasarım süreci mimar tarafından yürü- tülmektedir. Mimar, diğer paydaşlardan aldığı verileri analiz ederek ana tasarım kararları doğrultusunda biraraya getir- mektedir [1]. Ancak giydirme cephelerin performans gereksi- nimleri ve uygulama detaylarının doğru olarak ortaya konması aşamasında mimarın cephe danışmanı ile birlikte hareket etmesi, daha başarılı çözümlere ulaşılmasını sağlayacaktır. 2.1.1 Ön Tasarım Ön tasarım aşaması, bina cephesinin temel gereksinimleri- nin belirlendiği tasarım sürecinin hazırlık aşamasıdır. Ön tasa- rım aşaması genellikle mimar ve cephe danışmanının piyasa araştırması ve fizibilite çalışması ile başlamaktadır. Proje gereksinimlerine ve cephe danışmanının tecrübesine bağlı ola- rak, sistem üreticileri ve cephe yüklenicisi de giydirme cephe sistemlerinin ve malzemelerinin maliyeti, çeşitleri, performans özellikleri ve uygulama teknikleri hakkında bilgi vermek amacı ile sürece dahil olmaktadır. Mimar ve cephe danışmanı binanın konumu, büyükluğü, kullanım amacı ve yönetmeliklere bağlı olarak cephenin fonksiyonel gereksinimlerini belirlemekte- dirler. Tasarım ve yapım sürecindeki paydaşların eşgüdüm içinde çalışması ile ortak hedefler belirlenerek, yatırımcının talepleri doğrultusunda cephe konseptleri geliştirilmektedir [3]. Bu arada, cephe konseptleri ile birlikte bütçe analizi de yapılarak bu aşama sonlandırılmalıdır. Bu süreçteki paydaşlar arasındaki ilişkiler Şekil 2.2’de gösterilmektedir. 2.1.2 Şematik Tasarım Şematik tasarım aşamasında mekanik sistemler, strüktürel sistemler gibi disiplinlerarası ilişkiler ön plana çıkmaktadır. Tasarım ekibinin (mimar, makine müh., inşaat müh. vs.) her bir katılımcısının çalışması diğer paydaşlar için bir girdi oluşturmaktadır [1]. Şekil 2.3’de de görüldüğü gibi şematik tasarım süreci iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada, mimar cephe danışmanı ile birlikte cephe konsepti çalışmalarını tamamladıktan sonra makine mühendisi, inşaat mühendisi ve elektrik mühendisi ile işbirliği içerisinde çalışarak cephenin performans gereksinimleri ile birlikte bütüncül bir enerji stratejisini ortaya koymalıdır. Bu kapsamda ısıl, akustik, havalandırma, kamaşma, gün ışığı, gölge analizleri, doğal aydınlatma stratejileri gibi bina fiziği çalışmaları gerçekleş- tirilerek mekanik sistemlerin büyüklüğü ve dağılımına bağlı olarak enerji tüketimi ve enerji verimliliği öngörülebilmektedir. Ayrıca, bu veriler malzeme seçimi ve sistem detaylarının geliş- tirilmesi sırasında bir girdi oluşturmaktadır. İkinci aşamada ise cephe sisteminin farklı disiplinlerle kesişim detayları oluşturul- maktadır. Bu kapsamda cephe sistemi ve malzemeleri öncelik taşımaktadır. Bu aşamada mimar, cephe danışmanı, malze- meler ve maliyet hakkında destek vererek yatırımcıdan bütçe onayı alınmasını sağlayan sistem tedarikçileri ve son karar verici olarak yatırımcı aktif role sahiptir. Malzeme seçiminden sonra, mimar cephe danışmanın da desteğiyle cephenin plan, kesit, görünüş ve sistem detaylarını malzeme tanımlamaları ile birlikte hazırlayıp, diğer paydaşlara sunmaktadır. Diğer paydaşlar (makine müh., inşaat müh. vs.) bu verileri kulla- narak cephenin kendi sistemleriyle oluşturdukları arayüzlerin kesişim detaylarını hazırlamaktadırlar [1]. Bu arada, mimar ise bu çalışmaların ana tasarım kararlarına uyup uymadığının kontrolünü yapmalıdır. 2.1.3 Tasarım Geliştirme Tasarım geliştirme aşamasında mimar diğer paydaşlardan aldığı veriler doğrultusunda ihale aşaması için uygulama proje- sini ve şartnameleri hazırlamaktadır. Ayrıca mimar, mekanik, statik gibi diğer sistemlerle kesişim detaylarını ve spesifikas- yonlarını hazırlarken de ilgili paydaşlarla işbirliği yapmalıdır. Bu sayede tutarlı ve bütüncül bir cephe tasarımı sağlanmış olmaktadır. Bu süreçteki paydaşlar arasındaki işbirliği Şekil 2.4’te gösterilmektedir. Cephe danışmanı cephe taşıyıcı sis- teminin statik hesaplamalarını yaparak cephenin binanın ana taşıyıcı sistemi ile kesişim detaylarını hazırlamalıdır. Sistem detaylarının mimari tasarım kararları doğrultusunda planlanan bütçeye uygun bir şekilde geliştirilmesinde cephe firmalarının (üretici ve yüklenici) desteği çok önemlidir [1]. Ayrıca, cephe danışmanı bu aşamada binanın inşaat mühendisiyle de iletişime geçerek bina taşıyıcı sisteminin cephe yüklerini taşıyıp taşıya- mayacağının kontrolünü yapmalıdır. Daha sonra mimar, cephe danışmanı ile birlikte şartnameleri hazırlamalıdır. Bu arada, sistem tedarikçisi teknik şartname ve detaylar konusunda en Şekil 2.2. Giydirme cephe ön tasarım aşamasında paydaşlar arasındaki işbirliği.