Yalıtım Dergisi 151. Sayı (Ekim 2016)

45 Ekim 2016 • www.yalitim.net kaplamasına alternatif olarak oluşturulan sistemlerdir. Bit- kilendirilmiş cephe sistemleri, katmanlaşma modellerindeki farklılıklar, kullanılan bitki tipi, büyüme ortamının konumu ve türü vb. özellikleri göz önünde bulundurularak çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadır. Literatürde en çok kullanılan sınıflandırmaya göre bu sistemler “Yeşil Cephe Sistemleri (Green Facade Systems)” ve “Canlı Duvar Sistemleri (Living Wall Systems)” olmak üzere 2 ana başlık altında toplanmak- tadır [1]. YEŞIL CEPHE SISTEMLERI Sarkık yerörtücü ve/veya sarmaşık bitki türleri ile oluş- turulan sistemlerdir. Ek taşıyıcı strüktürün kullanıldığı ve kullanılmadığı farklı alternatiflerden oluşmaktadır. Bazı uygu- lamalarda bitki zemindeki toprakta, bazılarında bina önündeki konteyner veya saksılarda, bazı uygulamalarda ise cephenin farklı kotlarındaki saksılarda büyümektedir [2]. Yeşil cephe sistemleri 2 başlıkta toplanabilir. a. Geleneksel Yeşil Cephe Sistemleri/ Doğrudan Sis- temler (Traditional Green Facade): Herhangi bir ek strüktür kullanılmadan doğrudan bina cephesine bitkilerin tutunmasıyla oluşur. Bitki, zeminde büyüyüp yukarıya doğru gelişebileceği gibi, üst kat döşemesinden veya çatıdan aşağıya doğru sarkarak da gelişebilir [3,4]. b. Çift Kabuk Yeşil cephe Sistemleri/ Dolaylı Sistemler (Double-Skin Green Facade): Geleneksel sistemlerde bina strüktürü zamanla zarar gördüğü için ek bir taşı- yıcı elemana gereksinim duyulmuştur ve çift kabuk yeşil cephe sistemleri üretilmiştir [5]. Bitki, zeminde büyüyüp yukarıya doğru gelişebileceği gibi, üst kat döşemesinden aşağıya doğru sarkarak da gelişebilir [6]. Kendi içerisinde 3’e ayrılır: - Modüler Kafes Sistemler (Modular Trellis System): Galvanize ve hafif metal kafes elemanların üzerinde sar- maşık bitkilerin büyüdüğü sistemlerdir. Metal kafesler doğrudan cepheye veya cepheden bağımsız şekilde zemine monte edilir [6,7]. - Kablo Sistemler (Wired System): Yüksek çekme daya- nımlı ve hafif çelik kabloların cephe önüne veya üzerine monte edilmesi ve üzerinde sarmaşıkların büyümesiyle oluşan sistemleridir. Hızlı gelişen sarmaşıklar için kullanılır [6,7]. - Ağ Sistemler (Mesh System): Çekme dayanımı yüksek hafif çelik ağların bina cephesine monte edilmesi ve üze- rinde sarmaşıkların büyümesiyle oluşan sistemlerdir. Yavaş gelişen sarmaşıklar için de kullanılabilir. Kablo sistemlere göre daha esnektir ve daha fazla tasarım alternatifi oluş- turmaktadır [6,7]. CANLI DUVAR SISTEMLERI Önceden veya uygulama alanında bitkilendirilen plastik, genleştirilmiş polistren, metal gibi panellerin ve jeotekstil keçe veya turba yosunu gibi malzemelerin bina cephesine monte edilmesiyle oluşturulan sistemlerdir [6]. Canlı duvar sistemleri düşey olarak gelişemeyen çalı ve yer örtücü türündeki bitkiler ile cephenin kaplanmasını sağlayan sistemlerdir [8]. Bu sistemlerde genellikle bitkilerin sulama ve besin ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için otomatik sulama sistemi kullanılmaktadır [9]. Canlı duvar sistemleri 2 alt sis- temden oluşmaktadır. a. Panel Sistemler (Modular Panel System): İçerisinde büyüme ortamı (toprak, köpük, perlit, mineral yün vs.) ve bitki bulunan modüllerin veya saksıların taşıyıcı bir elemana veya doğrudan duvara monte edildiği sistemlerdir [1,9]. b. Keçe Sistemler (Felt System): Bu sistemlerde jeotekstil keçe veya turbo yosunu gibi toprak kullanımı gerektir- meyen büyüme ortamı malzemeleri kullanılmaktadır. Bu elemanlar bir taşıyıcı üzerinde yer alan panellere (genellikle PVC paneller kullanılmaktadır) monte edilmektedir [8]. 3. BITKILENDIRILMIŞ CEPHE SISTEMLERININ ISIL PERFORMANSININ INCELENDIĞI DENEYSEL VE SAYISAL ÇALIŞMALAR Bitkilendirilmiş cephe sistemlerinin binanın ısıl performan- sına olan katkılarının irdelendiği çalışmalar Köppen iklim sınıf- landırılmasına göre A grubu (tropikal iklim), B grubu (kurak iklim), C grubu (ılımlı-sıcak iklim) ve D grubu (karasal iklim) iklim bölgeleri altında toplanarak incelenmiştir. 3.1. Tropikal Iklim Bölgesine (A Grubu) Ilişkin Çalışmalar Tropikal iklimde (Köppen iklim sınıflandırmasına göre “A” iklimleri kuşağındaki iklim bölgeleri) bitkilendirilmiş cephe sis- temlerinin ısıl performansına ilişkin birisi sayısal ikisi deneysel olmak üzere 3 farklı çalışma gerçekleştirilmiştir. Bitkilendiril- miş ve referans cepheye ait ısıl performans ölçümlerinin yapıl- dığı çalışmaların biri güney cephesinde ikisi batı cephesinde gerçekleştirilmiştir. Bitkilendirilmiş cephe sistemi tipi olarak kafes sistem, panel sistem ve keçe sistem kullanılmıştır. Çalışmaların tümü sıcak dönemde gerçekleştirilmiştir. Rah- man vd. (2011), sıcak dönemde batı cephesi kafes sistem yöntemiyle bitkilendirilmiş bir cephenin dış yüzey sıcaklıkla- rında referans cepheye göre maksimum 13°C, ortalama 11°C azalma olduğunu ortaya koymuştur [10]. Tropikal iklim bölgelerinde gerçekleştirilen çalışmalara ilişkin veriler ve referans cepheye kıyasla bitkilendirilmiş cephe dış yüzey sıcaklıklarındaki azalmalar Çizelge 1’de görül- mektedir.