Yalıtım Dergisi 150. Sayı (Eylül 2016)

35 Eylül 2016 • www.yalitim.net arasındaki geçişler de büyük bir önem kazanmaktadır. İklim uzmanları, tüm dünya çapında fırtına risklerinin ve böylelikle ağır hasar riskle- rinin gün geçtikçe arttığını varsayıyorlar. Bu kapsamda dübellerin ilave güvenlik sağ- ladığını hatırlatmak gerekir. Rüzgar emme kuvvetine aşağıdaki hallerde maruz kalınmaktadır: - Yüksek binalarda - Bina kenarlarında - Açık alanda konumlu ayrık nizam binalarda - Rüzgara açık konumlarda - Kıyı bölgelerinde - Fırtına esnasında Doğru Dübelleme Nasıl Yapılır? Dübeller, uygulanacakları alt zemin ile mükemmel bir uyum içinde olmalıdır. Ancak böylelikle dübelin ısı yalıtım sistemin- deki işlevini optimum düzeyde yerine getirmesi sağlanabilir. Bu yüzden, alt yüzeyin titiz bir şekilde değerlendirilmesi çok önemlidir. Isı yalıtım sistemlerinde dübel kullanımı hakkındaki Avrupa Teknik Onayı Şartnamesi ETAG 014’te, uygun dübellerin belir- lenmesini kolaylaştırmak amacıyla bilinen tüm yapı malzemesi türleri farklı kullanım sınıfları altında toplanmıştır. Alt yüzeyin tespit edilmesinden sonra, Avrupa Teknik Onayı’na sahip dübeller belirli kullanım sınıfları için test edi- lerek onaylanmış olduklarından, bu Onay’a bakılarak uygun dübelleri saptamak mümkündür. Buna göre aşağıdaki farklı durumlar ortaya çıkabilmektedir: Durum 1: Dübel, tespit edilen yapı malzemesi sınıfı için uygundur. Dübele ait Avrupa Teknik Onayı (ETA), tespit edilen yapı malzemesini kapsamaktadır. Dübel ayrıca bir test yapılmasına gerek olmaksızın yapıda kullanılabilir. Onayda belirtilen yük değerlerini olduğu şekilde, gerekli dübel sayısının hesaplanmasında kullanmak mümkündür. Gerekiyorsa yerel ülke güvenlik katsayıları da dikkate alınma- lıdır. Duvar yapı malzemesi olarak dolu tuğla tespit edilmiştir. Bu malzeme kullanım sınıfı B’ye girmektedir. Dübel, kullanım sınıfları A ve B için onaya sahiptir. Dolu tuğla alt yüzeyler için Avrupa Teknik Onayı (ETA)’nda karakteristik yük 1.2 kN olarak belirlenmiştir. Yerel ülke uygulama yönetmeliklerinde ise kullanım sınıfı B için güvenlik katsayısı 3 olarak öngörül- müştür. Yapıda ayrıca bir test yapılmasına gerek olmaksızın dübel için izin verilen maksimum yük değeri olarak 1,2 kN: 3 = 0,4 kN kullanılabilir. Durum 2: Dübel, tespit edilmiş olan yapı malzemesi sınıfı için onaylanmamıştır. Taşınmazda tespit edilen yapı malzemesi dübel için Avrupa Teknik Onayı (ETA)’nda izin verilen kullanım sınıfına girmiyorsa, dübel bu taşınmazda kullanılamaz. Bu durumda dübelin uygunluğunun, dübel çekme testleri yapı- larak onaylanması mümkün değildir. Duvar yapı malzemesi olarak boşluklu tuğla tespit edilmiştir. Bu malzeme kullanım sınıfı C’ye girmektedir. Sadece kullanım sınıfı, A ve B için onaylanmış olan bir dübelin kullanılması mümkün değildir. Durum 3: Dübel, prensip olarak tespit edilen yapı mal- zemesi sınıfı için uygundur. Ancak dübele ait Avrupa Teknik Onayı (ETA)’nda tespit edilen yapı malzemesi açıkça belirtilme- miştir. Dübelin uygun olup olmadığına, yapı üzerinde yapılacak testlerden sonra karar verilir. Bunun için taşınmaza özgü karakteristik yük değerleri, Avrupa Teknik Onayı (ETA)’nda anlatıldığı gibi yapılacak dübel çekme testleri sonucunda belir- lenir. İzin verilen yük değerlerinin belirlenmesinde yerel ülke güvenlik katsayıları da dikkate alınmalıdır. Duvar yapı malzemesi olarak boşluklu tuğla tespit edil- miştir. Bu malzeme kullanım sınıfı C’ye girmektedir. Dübel, kullanım sınıfları A, B, C, D ve E için onaya sahiptir. Boşluklu tuğla alt yüzeyler Avrupa Teknik Onayı (ETA)’nda açıkça belirtilmemiştir. Taşınmaz üzerinde yapılacak dübel çekme testleri sonu- cunda karakteristik yük olarak 1,5 kN hesaplanmıştır. Yerel ülke uygulama yönetmeliklerinde ise kullanım sınıfı C için güvenlik katsayısı 3 olarak öngörülmüştür. Dübel için izin verilen maksimum yük değeri olarak 1,5 kN:3 = 0,5 kN uygun görülmektedir. Durum 4: Dübel, prensip olarak tespit edilen yapı malze- mesi sınıfı için uygundur. Tespit edilen yapı malzemesi dübele ait Avrupa Teknik Onayı (ETA)’nda belirtilmiştir; ancak kulla- nılacak malzemenin ham yoğunluğu ve/veya basınç dayanımı onay da belirtilen değerlerden sapmaktadır. Bu durum, yukarıda anlatılan durum 3’e benzer şekilde hareket edilmesini gerektirir. Burada da dübelin ankraj yüze- yine uygun olup olmadığına, yapı üzerinde yapılacak testlerden sonra karar verilir. Uygulamaya bağlı geniş başlık kullanımı ısı yalıtımı dübel- lerimiz, gerçekleştirilen uygulamaya bağlı olarak kombine geniş başlık ile birlikte kullanılabilmektedir. Geniş başlıkların uygulanması çok kolaydır ve farklı çaplarda kullanıma sunul- muşlardır. Aynı bir pul veya rondela kullanımında olduğu gibi bir dübele takılabilirler. Bunun dışında montaj normalde olduğu gibi yapılır. Hangi durumda hangi geniş başlığın kulla- nılacağı, kullanılan ısı yalıtım malzemesine ve sistemin yapısına bağlı olarak değişmektedir. Öncelikle sistem üreticililerinin verdikleri bilgiler dikkate alınmalıdır. Optimum Dübel Seçiminde Diğer Kriterler : Önceden tespit edilen bir yapı malzemesi için kullanılabilecek prensip olarak birden çok farklı dübel tipi bulunması halinde başka kriterler değerlendirmeye alınabilir.