Yalıtım Dergisi 149. Sayı (Ağustos 2016)

44 Ağustos 2016 • www.yalitim.net MAKALE Burada ısı geçişinde nasıl ki ısıl direnç kalınlık (d) ile ısıl iletkenliğin (k) oranı ise, buhar geçişinde de buhar geçirgenlik direnci kalınlık (d) ile buhar geçirgenliğinin (p) bir oranıdır. Ortam sıcaklıkları gibi su buharı kısmi basınçlarının da hesap- lanması veya tablolardan okunması gerekir. Ancak bu basınç değerleri çok yaygın olarak bilinen ve kullanılan bağıl nem yardımıyla tanımlanabilmektedir. Bir başka deyişle, bağıl nem bilindiği üzere ortam neminde kısmi buhar basıncının doyma basıncı dediğimiz ve su buharının doyuma ulaştığı basınca oranı şeklinde tanımlanmaktadır. Bu şekilde ortam basınçları bağıl nem üzerimden veya ortam bağıl nem değerleri kısmi buhar basınçları üzerinden hesaplanabilmektedir. Yaygın olarak kullanılan ısı yalıtım malzemeleri açısından değişik parametrelere bağlı olarak değişmekle birlikte EPS’nin su buharı difüzyon Direnç Faktörü (=40-100) aralığında, mineral yünlerin (Taşyünü, Camyünü) su buharı geçirgenlik direnci (=1) dolayındadır. Bu durumda, mineral yünlerin su buharı geçişine herhangi bir direnç oluşturmadıkları, EPS gibi yalıtım malzemelerinin ise kısmen direnç oluşturdukları görül- mektedir. Bu durumun iyi bir durum olup olmadığı, ilerleyen bölümlerde tartışılacaktır. Su buharı doyma basınçlarının farklı sıcaklık değerlerine göre değişimleri Tablo 1’de verilmiştir. Bu tablodan görüleceği üzere, örneğin 25 °C sıcaklıkta su buharı doyma basıncı 3166 Pa iken, bu değer 0 °C sıcaklıkta 611 Pa değerine kadar düşmektedir. SU BUHARI YOĞUŞMASI Bir yapı elemanının iki yüzü arasında, sıcaklıkların ve bağıl nemin farklı olması dolayısıyla farklı kısmi buhar basınçları meydana gelir. Bu basınç farkı nedeniyle havadaki buhar molekülleri ısı akımı ile aynı yönde hareket ede- rek yapı elemanı gözeneklerinden geçer ve dış ortama ulaşmaya çalışır. Su buharı bu geçişi sıra- sında yapı elemanı içerisinde, doyma sıcaklığında veya daha düşük sıcaklıkta bir yüzeyle temas ederse, bir kısmı yoğuşarak su hâline geçer ve yapı elemanı içerisinde veya yüzeyinde birikerek yapıya zarar verir. Eğer geçtiği yapı elemanları içerisinde veya yüzeylerinde sıfır derece altında sıcaklıkla karşılaşırsa donma olayı meydana gelir. Bu durum, yüzeyde olabileceği gibi malzeme dokuları içerisinde veya kompozit duvar mal- zemeleri ara bölgelerinde de oluşabilir. Yapı elemanı yüzeyindeki yoğuşma kendisini siyah lekeler, küf, mantar vb. organizma oluşumu ile göstererek, insan sağlığı ve ortamın konfor şartlarını olumsuz etkiler ve yapı malzemesinde hasarların oluşmasına neden olur. Yapı elemanları arasında meydana gelen yoğuşma ise özellikle yapıların taşıyıcı kısımla- Tablo 1. Farklı Sıcaklıklarda Su Buharı Doyma Basınçları [1] Doymuş su buharı basıncı (Pa) Sıcaklık °C ,0 ,1 ,2 ,3 ,4 ,5 ,6 ,7 ,8 ,9 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 0 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -10 -11 -12 -13 -14 -15 4464 4216 3980 3756 3542 3340 3147 2964 2791 2626 2470 2323 2182 2050 1924 1806 1693 1587 1477 1393 1303 1219 1140 1065 994 928 866 807 752 700 652 657 605 557 513 471 433 398 365 335 307 281 257 235 215 196 179 4439 4192 3957 3734 3522 3320 3128 2947 2774 2610 2455 2308 2169 2037 1912 1794 1683 1577 1477 1383 1295 1211 1132 1058 988 922 860 801 747 695 647 652 601 553 509 468 430 394 362 332 304 278 255 233 213 194 177 4414 4168 3934 3712 3501 3300 3110 2929 2757 2594 2440 2294 2155 2024 1900 1783 1672 1567 1468 1374 1286 1203 1124 1050 981 915 854 796 741 690 642 647 596 548 504 464 426 391 359 329 301 276 252 231 211 193 176 4389 4144 3912 3691 3480 3281 3091 2911 2741 2579 2425 2280 2142 2012 1888 1771 1661 1557 1458 1365 1278 1195 1117 1043 974 909 848 790 736 685 638 641 591 544 500 460 422 388 356 326 299 274 250 229 209 191 174 4364 4120 3889 3669 3460 3261 3073 2894 2724 2563 2410 2266 2129 1999 1876 1760 1650 1547 1449 1356 1269 1187 1109 1036 967 903 842 785 731 680 633 636 586 539 496 456 419 384 353 323 296 271 248 227 207 189 173 4339 4097 3867 3648 3440 3242 3055 2876 2708 2547 2395 2252 2115 1986 1864 1749 1640 1537 1439 1347 1261 1179 1102 1029 961 897 836 779 726 676 629 631 581 535 492 452 415 381 350 320 294 269 246 225 205 187 171 4314 4073 3844 3626 3419 3223 3036 2859 2691 2532 2381 2238 2102 1974 1852 1738 1629 1527 1430 1338 1252 1171 1094 1022 954 890 830 774 721 671 624 626 576 530 488 448 412 378 347 318 291 266 244 223 203 186 169 4289 4050 3822 3605 3399 3204 3018 2842 2675 2518 2366 2224 2089 1961 1841 1726 1619 1517 1420 1330 1244 1163 1087 1015 948 884 824 768 715 666 619 621 571 526 484 444 408 375 344 315 288 264 241 221 202 184 168 4265 4026 3800 3584 3379 3185 3000 2825 2659 2501 2351 2210 2076 1949 1829 1715 1608 1507 1411 1321 1236 1155 1080 1008 941 878 819 763 710 661 615 616 567 521 479 441 405 371 341 312 286 262 239 219 200 182 166 4241 4003 3778 3563 3359 3166 2982 2808 2642 2486 2337 2196 2063 1937 1817 1704 1598 1497 1402 1312 1227 1147 1072 1001 935 872 813 757 705 656 611 611 562 517 475 437 401 368 338 309 283 259 237 217 198 181 165 Şekil 4. Yoğuşma Kısmi Buhar Basıncı [2].