Yalıtım Dergisi 148. Sayı (Temmuz 2016)

MAKALE 42 Temmuz 2016 • www.yalitim.net Duvar detayı ve Ağır Döşeme detayları uygulanmıştır. Laboratuvar odalarının geometrik boyutlarının hesabında oda içi modları dikkate alınarak hesaplama ve planlama- lar yapılmıştır. 100 Hz altındaki düşük frekans bantlarında ölçümlerin daha sağlıklı yapılabilmesi ve tekrar edilebilirliğin sağlanabilmesi için oda içi hacimleri standartta belirtilen alt limit değeri olan 50 m3ün çok üzerinde planlanmıştır. Odaların içerisindeki dağınık ses alanının elde edilebilmesi için büyük alanlara sahip ses saçıcı levhalar, standart uyarınca oda hac- mine bağlı olarak verilen en yüksek çınlama düzeyi değerlerini elde etmek üzere her oda için ses yutucu panolar kullanılarak ölçüm çalışmaları için gerek şartların sağlanabildiği laboratuvar odaları ortaya çıkarılmıştır. Ölçüm sistemleri planlamasında ölçüm düzeneğinde işlem- lerin olabildiğince hızlı ve bilgisayar kontrollü şekilde yürütül- mesi hedefiyle uygulama gerçekleştirilmiştir. Ölçüm sistemleri Norveç menşeili NORSONIC firmasından tedarik edilmiştir. Norsonic Nor850 yazılım ve donamı temelli analizörler, Tip.1 sınıfı mikrofon ve kalibratörler, döner mikrofon sehpaları, değişik ses nitelikte ses kaynakları ve bu kaynakları süren güç yükselticileri, darbe üreteci, haberleşme modülleri, diji- tal ses işlemci modülü gibi elemanlardan oluşan modern bir laboratuvar ölçüm sistemi kurgulanmış ve devreye alınmıştır. Ölçüm sistemlerinin bir parçası olan kaynak odaların içerisin- deki ses kaynakları olarak orta ve yüksek frekans bantlarında ses yayınlayan çok-yönlü 12-yüzlü hoparlör (omni-directio- nal), düşük frekans bandındaki yayın için ise büyük çaplı bas hoparlörler (subwoofer) kullanılmaktadır. TS EN ISO 10140-5 standardı uyarınca doğrulama işlemleri gerçekleştirilmiş ve her iki kaynak odası içerisinde yeterli sayıda ses kaynağı noktası belirlenerek özellikle düşük frekans bandındaki (50-100Hz) oda içi ses yayılımının kararlı ve yeterli ses düzeyinde olması sağlanmıştır. TSE Tuzla Akustik Laboratuvarları ölçüm kabiliyetleri içe- risine akustik kamera sistemi de dahil edilmiştir. NORSONIC Nor848A akustik kamera sistemi çok sayıda dijital mikrofonun özel bir dizi olarak disk üzerine yerleştirilip, bu disk üzerine ulaşan seslerin yönlülük ve düzeyinin analizinde kullanılmasını içeren bir tekniktir. Ses yalıtım düzeyi ölçümlerinde uygulanan yöntem gereği kaynak oda ile algılama odası arasındaki toplam ses seviyelerinin hareketli döner mikrofonlar aracılığıyla alınan uzaysal ortalamaları arasındaki farkı ölçülmektedir. Ancak bu yöntem ile deneye tabi tutulan malzeme veya detayın ses yalı- tımı açısından zayıf olduğu noktalarının tayini yapılamamak- tadır. Daha önceleri ses yeğinliği probları ve iki kanallı ölçüm sistemleriyle görece daha uzun zamanda gerçekleştirilebilen bu analiz akustik kameranın algılama odası içerisine yerleşti- rilmesi ile ses yalıtım zayıflığı olan nokta veya bölgelerin tayini gerçek zamanlı bilgisayar analiz ve gösterimleriyle mümkün olabilmektedir. Bu bilginin özellikle ürün geliştirilmesi aşama- sında üreticiler için çok değerli bilgiler sağlayacağı öngörül- müştür. Bu sistem ile deneye tabi tutulan bir kapı sisteminde zayıflık görülen bölgenin tayin edildiği örnek bir çalışmaya ait çıktı aşağıdaki görsellerde sunulmuştur. Akustik ölçüm donanım ve yazılımlarından örnekler