Yalıtım Dergisi 148. Sayı (Temmuz 2016)

41 Temmuz 2016 • www.yalitim.net olarak tarif edilen ilk oda çifti “LAB 01” koduyla adlandırıl- mıştır. Düşeyde komşu durumda ve biri diğerinin üzerinde çalışacak şekilde tasarlanan ikinci grup çınlama odaları çifti ise “LAB 02” koduyla adlandırılmış olup yatay yapı elemanlarının ölçümleri için tasarlanmıştır. Ses yalıtım düzeyi ölçümlerinin gerçekleştirildiği bu çift odalı düzeneklerin her ikisinde de Kaynak Odalar elektro-mekanik sistemlerle hareket eden yapılar olarak tasarlanmış ve imal edilmiştir. LAB 01 ve LAB 02 düzeneklerinde Kaynak Odaları “A”, Algılama Odaları “B” indisiyle gösterilmiştir. Odaların fonksiyon ve fiziksel özellik- leri çizelge olarak aşağıda sunulmuştur. Standart uyarınca oda hacimleri ve lineer boyutları farklı en az %10 fark olacak şekilde tasarlanmıştır. Algılama oda- ları dış kabukları betonarme olarak imal edilmiş ve iç kabuk betonarme döşemelerinin titreşim alıcı yaylar üzerinde yüzdü- rülmesi sağlanmıştır. Hareketli kaynak odalar ise betonarme taban üzerine çelik konstrüksiyon duvar ve tavan taşıyıcı sistem ile kurulmuş olan yapının dıştan hazır paneller ve içte ise titreşim alıcılar ile asılmış hafif konstrüksiyon duvar ve tavanlarla bitirilmesi sağlanmıştır. Ses yalıtım laboratuvarlarının planlamasında klasik ve genel yaklaşım kaynak ve algılama odaları arasında standart uyarınca en az 10 m 2 açıklığa sahip deney duvarı açıklığının sağlanması ve odaların dolaylı ses iletim yollarını baskılayacak şekilde detaylandırılarak birbirinden ayrık bir şekilde imal edilmesidir. Bu tip yapılarda özellikle ıslak duvar veya şaplı döşeme ima- latları gibi tekniklerin kullanıldığı durumlarda deneyi yapılacak detayın kuruması, kürlenmesi veya şartlanması için gereken süreler dikkate alındığında laboratuvarın bir yıl içerisinde yapa- bileceği toplam ölçüm sayılarında ciddi kısıtlamalar söz konusu olmaktadır. Bunu aşmak üzere TSE tarafından talep edilen şartlar uyarınca deney malzemelerinin laboratuvar odalarının dışında hazırlanıp şartlandırılmasına imkan sağlayan bağımsız deney çerçeveleri tasarlanmıştır. Yurtdışında bazı tanınmış akustik laboratuvarlarında, ülkemizde de yine tasarım ve devreye alması tarafımızdan yapılmış olan FTI Akustik Labo- ratuvarlarında benzer yaklaşımla kullanılan hareketli deney duvarı prensibi bu çalışmaya konu laboratuvar yapısında da kullanılmıştır. Dışarıda hazırlanan deney çerçevelerinin kaynak ve algılama odaları arasına yerleştirilebilmesi için kaynak oda- ların hareketli olması planlanmıştır. Elektro-mekanik tahrik sistemleri yardımıyla sağlanan hareket uyarınca kaynak odanın açılması, deneye hazır bir çerçevenin yatay veya düşey yalıtım laboratuvarlarına holde bulunan köprü vinç yardımıyla uygun şekilde yerleştirilmesi ve son olarak kaynak odanın kapanarak sızdırmazlığın elde edilmesi sağlanmaktadır. Çerçeveler ile kaynak ve algılama odaları birleşim noktalarında sızdırmazlık için contalar kullanılmıştır. Ayrıca gerekli olduğu durumlarda ilave önlem olarak bu tip laboratuvarlarda kullanımı yaygın olan sertleşmeyen yoğun akustik macun kullanıma sunul- muştur. Duvar tipi elemanlar, gürültü bariyerleri, kapılar, pencere tipi küçük elemanlar, yüzer döşeme malzemeleri ve asmolen tipi döşemeler için çerçeveler imal edilmiştir. Düşey tip ele- manların ses yalıtım ölçümleri için 4 tip, yatay tip elemanların ses yalıtım ölçümleri için ise 3 tip çerçeve tasarlanmıştır. Tüm bu tiplerden farklı adetlerde, toplamda ise 15 adet çerçeve imal edilerek, laboratuvarın taleplere daha hızlı cevap verecek imkanlara sahip olması hedeflenmiştir. Düşey deney çerçeve- lerinde deney malzemesi açıklığı 12,42 m 2 , cam ya da küçük yapı elemanı açıklığı standart uyarınca 1250x1500 mm, yatay deney çerçevelerinde ise deney açıklığı 18,33 m 2 olacak şekilde tasarlanmıştır. Deney çerçeveleri laboratuvar odalarının bulun- duğu holde ayrılan bir alanda üzerine deneye tabi tutulacak düşey yapı malzemelerinin uygulanması için özel tasarlanmış çelik raflara yerleştirilmiş olup, ayrıca düşey çerçeve saklama ünitesi ile şartlanmayı bekleyen ya da uygulama yapılmamış boş çerçevelerin saklanması sağlanmıştır. Ses yalıtım laboratu- varlarında ölçülebilir en yüksek yalıtım düzeyinin belirlenmesi için TS EN ISO 10140-5 standardı tarafından tarif edilen Ağır Ses yalıtım laboratuvar yapıları teknik özellikleri Oda Kodu Ölçüm Standartları Düzeneğin Özelliği Oda Özelliği Hareket Özelliği Hacim (m 3 ) LAB-01 / A TS EN ISO 10140-2 Çelik konstrüksiyon üzerine çift kabuklu çınlama odası Kaynak Oda Yatay Hareket 114,9 LAB-01 / B TS EN ISO 10140-2 Betonarme ve hafif kabuktan oluşan çınlama odası Algılama Odası Sabit 174,4 LAB-02 / A TS EN ISO 10140-2 ve TS EN ISO 10140-3 Çelik konstrüksiyon üzerine çift kabuklu, üst çınlama odası Kaynak Oda Düşey ve Yatay Hareket 74,1 LAB-02 / B TS EN ISO 10140-2 ve TS EN ISO 10140-3 Betonarme ve hafif kabuktan oluşan alt çınlama odası Algılama Odası Sabit 175,4