Yalıtım Dergisi 147. Sayı (Haziran 2016)

50 Haziran 2016 • www.yalitim.net DOÇ. DR. EMRAH GÖKALTUN Anadolu Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bülümü MAKALE 1. GIRIŞ M imarlık; zaman, mekan ve yaşamsal özellikleri ile kentsel ortamı somut hale getirir, görünür kılar. Kent ise bu somut ortama, toplumsal hayata ve bu hayattaki ilişkilere ev sahipliği yapar. Kimli- ğini, barındırdığı kentlilerin yaşamından, bu yaşamın geçtiği binalardan ve binaların mimarilerinden alır. Mimari, kentsel mekana, yüzeysel ve dokusal karakteristiklerin zengin bir birleşimi olarak yansır. Mimari yüzeyin niteliği, malzeme, renk ve doku gibi özellikler ile bunların biraraya geliş örüntülerine göre değişir. Yapı kabuğuna ilişkin bu özellikler, kente özgü bir mimarinin oluşmasında da önemli rol oynar (1, s.159). Burada belirleyici olan nokta, bina cephelerinde kullanılan ortak yapı malzemesinin türü ve özellikleridir. Malzemenin renginin çoğu zaman belirleyici bir özelliği olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle, malzeme ve renk arasında açıklanamaz bir bağlantı vardır. Doğru kullanıldığında renk, bir binanın karakterini ve bakan kişide uyandırması istenen duyguları ifade edebilir (2). Bu açıdan bakıldığında tuğla; renk ve doku gibi özellikleri ile özgün mimari bir dilin oluşumuna katkı sağlayan yapı malzemelerinden biri olarak karşımıza çıkar. Toprağın yumuşak etkisinin, tuğlayı, taş gibi sert ve ağır bir etkiden uzaklaştırması, taşıyıcı amaçla kullanıldığında bile üzerine herhangi bir kaplama malzemesi gerektirmemesi, farklı örgü teknikleri ile cephede farklı dokular elde edilmesini sağlaması, iç mekanda kullanıldığında ortamda sıcak bir etki yaratması, tuğlanın bir çok malzeme içinde tercih edilirliğini artıran nedenlerden bazılarıdır (3). Ayrıca ana yapım madde- sinin doğada yaygın şekilde bulunuşu ve kolay biçimlendirme özelliğiyle yapı malzemeleri arasında her zaman önemli bir yer tutar (4). Özel mekandan kamusal mekana kadar geniş bir kullanım alanı olan tuğla, gerek algılanmasında etkili olan doku ve rengiyle, gerekse estetik görünümüyle Batı ülkelerindeki birçok kentte, bazen bütün kente, yerleşime, siteye ya da kampüse atmosferini veren bir malzeme olarak dikkat çeker (Şekil 1). Rengi ve dokusuyla her ortamda sıcaklığını, çekici- liğini, gizemini koruyan tuğla, insanda farklı etkiler uyandıran Şekil 1. Cephede tuğla kullanımına ilişkin kent, site ve kampüs örnekleri Brugge kent merkezi (Belçika) Bir konut grubu (Eskişehir) Anadolu Üniversitesi Yunus Emre Kampüsü CEPHE KAPLAMA TUĞLASINDAKI UYGULAMA FARKLILIKLARININ MALZEME KULLANIM PERFORMANSINA ETKISI