Yalıtım Dergisi 144. Sayı (Mart 2016)

56 Mart 2016 • www.yalitim.net P asif yangın güvenlik önlemleri, yangını çıktığı yere hapsetmek, böylelikle insanların emniyetle binadan kaçışını kolaylaştırmak ve bu kaçış için gerekli süre- nin sağlanmasına yönelik alınması gereken önlemler ile itfaiye ekiplerinin ise yangına müdahalesini kolaylaştırmak için alınan mimari tasarım kararlarından oluşur. Bütün bunları gerçekleştirebilmek için yapılan en önemli mimari müdahale, binayı yangın kompartımanlarına ayırmaktır. Bu yöntemde bina yangına dayanıklı elemanlar ile bölmelere ayrılır. Birinden diğerine yangın geçmeyecek şekilde kesintisiz bir yalıtım sağlaması beklenen bu kompartımanların aynı zamanda işlevsel olma özelliklerini sürdürebilmeleri için dışa- rıdan elektrik, su, havalandırma gibi çeşitli sistemlerle bes- lenmesi gerekmektedir. Öte yandan, kompartıman içlerine bu servislerin alınabilmesi için servis geçiş deliklerinin açılması gerekmektedir. Bu delikler ise yangın kompartımanlarının yangına karşı zayıf noktalarını oluştururlar. Bir yangın duru- munda buralardan duman, zehirli gaz ve ısı geçişi olur; bir kompartımandan diğerine yangının yayılma olasılığı artar. Bu nedenle, içlerine servislerin yerleşimi yapıldıktan sonra bu servis geçiş açıklıkları, yangın kompartıman duvarlarının performansını yakalayacak şekilde yangın durdurucularla yalıtılmalıdır. Türkiye Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönet- meliğin (TBYKHY) [1] yangın durdurucularla ilgili hükümleri şöyledir: “MADDE 69- (1) Bütün bina ve yapılarda elektrik tesisatının bir yangın bölmesinden diğer bir yangın bölmesine yatay ve düşey geçişlerinde yangın veya dumanın veyahut her ikisinin birden geçişini engellemek üzere, bütün açıklıkların yangın durdurucu harç, yastık, panel ve benzeri malzemelerle kapa- tılması gerekir.” “(Ek: 09/09/2009 – 27344 R.G./8 md.) Su, elektrik, ısıtma ve havalandırma tesisatı ile benzeri tesisatların döşe- meden geçmesi hâlinde, tesisat çevresi, açıklık kalmayacak şekilde en az döşeme yangın dayanım süresi kadar yangın ve duman geçişine karşı yalıtılır.” TBYKH’ye 2015 yılında yapılan eklemeye göre ise: [2] “(8) Havalandırma ve duman tahliye kanallarının yangın kompartımanı duvarlarını delmemesi gerekir. Kanalın yangına 120 dakika dayanıklı bir yangın kompartımanı duvarını veya katını geçmesi halinde, kanal üzerine yangın kompartımanı duvarını veya katını geçtiği yerde 120 dakika ve üzerindeki yangın zonu geçişlerinde yangın damperi konulması veya şönt baca veya özel kelepçe gibi yangın geçişini engelleyen önlemler alınması gerekir. Havalandırma kanalı korunmuş bir şaft içinden geçiyor ise şafta giriş ve çıkışta yangın damperi kullanılması şarttır.” Yangın kompartımanının tam yalıtımında kilit rol oynayan yangın durdurucularla ilgili doğru seçimin yapılması ise hayati bir öneme sahiptir. Ancak piyasadaki yangın durdurucu arzının çok fazla olması, inşaat süreci için verilen zamanın çok yetersiz olması, her bina inşaatında bu konu ile ilgili uzmanlaşmış ya da bilgi sahibi bir yetkili bulunamaması ve yangın durdurucu seçiminin çok karmaşık bir sürece dayanması gibi sebeplerle rasyonel bir seçim yapmak imkansız hale gelmiştir. IDIL TABAK PROF. DR. NIHAL ARIOĞLU YRD. DOÇ. DR. NURI SERTESER MAKALE YANGIN KOMPARTIMANLARININ YALITIMINDA KULLANILACAK YANGIN DURDURUCULARIN SEÇIM YÖNTEMI