Yalıtım Dergisi 144. Sayı (Mart 2016)

MAKALE 54 Mart 2016 • www.yalitim.net fında iki alçı levha, arasına da 60 mm taşyünü yerleştirilerek oluşturulmaktadır. Taşyünü açık olarak havalandırma kanalına bakmaktadır. İstenen ağırlıklı ses yalıtımı Rw (C,Ctr) = 42 (1,5) dBA, mevcut Rw (C,Ctr) = 49 (-5,-12) dBA olarak hesaplanmıştır. IW2c iç ayırıcı duvarı, birinci katta mekanik odalar (örn. havalandırma santrali) ile havalandırma kanalını ayırmak için kullanılan duvardır. Bu örnekte mekanik oda kaynak oda, havalandırma kanalı için istenen limit ses düzeyi NR50 kabul edilmiştir. IW2c iç ayırıcı duvarı, 75 mm galvanize profil çer- çevenin tek tarafında iki alçı levha, arasına da 60 mm taşyünü yerleştirilerek oluşturulmaktadır. İstenen ağırlıklı ses yalıtımı Rw (C,Ctr) = 33 (6,8) dBA , mevcut Rw (C,Ctr) = 46 (-4,-11) dBA olarak hesaplanmıştır. Bu hesaplara göre tüm iç ayırıcı duvarlar gerekli ses yalı- tımını sağlamaktadır. Duvarlar dışında, bir adet döşeme ve asma tavan örneği için de kontrol yapılmıştır. Yolcu geliş ve gidiş salonu ile ofisler arasındaki bir adet döşeme ve asma tavan kontrol edilmiş, ofis için istenen limit ses düzeyi NR35 olarak kabul edilmiş- tir. İstenen ağırlıklı ses yalıtımı Rw (C,Ctr) = 55 (-6,0) dBA, mevcut Rw (C,Ctr) = 72 (-2,-7) dBA olarak hesaplanmıştır. Buna göre döşeme gerekli ses yalıtımını sağlamaktadır. 4. MEKANIK EKIPMAN TITREŞIMININ YALITIMI Mezar-ı Şerif Havalimanı şartnamesine göre mekanik ekipmanın yarattığı titreşim için önlem alınmalıdır. Mekanik ekipmanın yarattığı titreşim, bina kullanıcıları tarafından duyu- labilir ve 20 Hz’in altında hissedilebilir. Titreşimler kolon, kiriş ve döşeme gibi yapı elemanlarından katı doğuşlu ses olarak taşınabilir ve kaynaktan çok uzakta, hava doğuşlu ses olarak duyulabilir. Mekanik ekipman titreşiminin yapı elemanlarına taşınmaması için aşağıdaki önlemler önerilebilir: - Yüzer döşeme inşa edilmesi - Yüzer döşeme üzerine yerleştirilen ekipmanın esnek ayaklarla yalıtımı - Mekanik odada çınlayan gürültünün azaltılması. Mekanik oda ekipmanının çoğu alçak frekanslarda çalış- makta ve yayılmaktadır. Döşeme kalınlığını artırmak, ses yalıtımını iyileştirse de yeterli olmamaktadır. Hem ekonomik hem de strüktürel olarak gerekli ses yalıtımının sağlanması ancak döşemeye ikinci bir katman ekleyerek esnek bağlantı ve/veya hava boşluğu ile ayırmak sayesinde başarılabilir. Yüzer döşeme olarak bilinen ikinci katman, yaylar ile desteklenebilir ve yalıtım malzemesi ile yalıtılabilir. Bir yüzer döşemenin katı doğuşlu ses yalıtımına etkisi 30-40 dB arasında değişebilir. Bir yüzer döşeme sadece iki mekan arasındaki ses yalıtımını sağlamakla kalmaz, sesin tüm binaya yayılmasını engeller [4] [5]. Döşemenin rezonans frekansı ile sistemin rezonans fre- kansının çakışmamasına dikkat edilmelidir. Yüzer döşemenin rezonans frekansı, döşemenin ağırlığına, aradaki hava boşlu- ğunun kalınlığına ve yayın statik çökmesine bağlıdır. Yapıda bulunan 4 ayrı mekanik oda için mekanik ekipmanın ağırlığı ve en düşük kritik frekansları, döşemenin kalınlığı, kullanılan yayın statik çökmesi ve hava boşluğunun kalınlığı göz önüne alınarak ortak bir yüzer döşeme hesaplanmış ve tasarlanmıştır. Çelik I profil ve yay için gerekli özellikler belir- tilmiştir. Yayın yüksekliği, çapı, çalışma yüksekliği, çökmesi hesaplanmış, yerleştirileceği noktalar belirlenmiştir. 5. SONUÇ Yapılan çalışmada, bir havalimanı yapısı hem hacim akus- tiği, hem de bina akustiği açısından değerlendirilmiştir. Afganistan’da bulunan Mezar-ı Şerif Havalimanı’nın yenilenme projesi için verilen şartname kapsamında akustik projelen- dirme yapılmıştır. Yolcu salonları ve bagaj alanlarında çınlayan gürültü engel- lenmiştir. Oluşturulan alternatiflerde, her salon için önce- likle asma tavanlar üzerine durulmuş, sonrasında ise yeterli düzelme sağlanamayan frekanslarda iyileştirme yapılması için sırasıyla mevcut duvarlara, camlara panel ya da hacme asılı eleman eklenmiştir. Tüm bu çalışmaların sonucunda ortaya çıkacak mekanlarda hem insanlar birbirlerinin konuşmalarını anlayabilecek, hem de anonslar anlaşılabilecektir. Projede mevcut duvarlar ve döşemeler şartname gereği ses yalıtımı açısından incelenmiştir. Her bir ayırıcı yapı elemanı için hesaplanan mevcut ve istenen ses yalıtım düzeyleri kar- şılaştırılmıştır. Ofislerin birbirinden ve yolcu salonu gürültü- sünden yalıtılması ve havalandırma kanallarından gürültünün dağılmaması için kontroller yapılmıştır. Mekanik ekipmanın yarattığı titreşimlerin bina boyunca yayılmaması için projedeki 4 ayrı mekanik odaya ortak bir yüzer döşeme hesaplanmış ve tasarlanmıştır. Havalimanlarının gürültü kaynağı olması, havalimanı yapı- larının içerisindeki mekanlarda gerekli akustik konfor koşul- larının gerekliliğini unutturmamalıdır. Farklı birçok işlevi barındıran bu yapılarda her bir mekan, hacim akustiği açsından ve her bir yapı elemanı, bina akustiği açısından ele alınmalıdır. KAYNAKLAR [1] S. Yılmaz Demirkale, M. Aşcıgil Dincer, Afghanistan Mazar-I Sharif Airport Acoustical Report (Afganistan Mazar-i Sharif Havalimanı Akustik Projesi ve Raporu), İTÜ Döner Sermaye İşletmeleri, (2010). [2] http://www.dkdyapi.com/portfolio/mezar-serif-havalimani/ [3] S. Yılmaz Demirkale, Çevre ve Yapı Akustiği, Birsen Yayınevi, (2007). [4] M. Rettinger, Acoustics Design and Noise Control, Chemical Publishing Co. Inc., (1973). [5] C.M. Harris, Handbook of Noise Control, 2nd ed., McGraw-Hill, (1991). Y