Yalıtım Dergisi 143. Sayı (Şubat 2016)

MAKALE 50 Şubat 2016 • www.yalitim.net yapılmış ise kompartıman alanı 2 katına çıkarılabilmektedir. Yangın kompartımanlarının etkili olabilmesi için, kompartı- manı çevreleyen elemanların yangına dayanıklılığı birleşme noktalarında da sürekli olmalı ve kompartımanlar arasında yangına dayanıksız açıklıklar bulunmamalıdır. Yönetmelikte ayrıca, hastanelerin ve bakımevlerinin 300 m 2 den büyük olan yatılan katlarının her birinin, en az yarısı büyüklüğünde iki veya daha fazla yangın kompartımanına ayrılması veya korunumlu yatay tahliye alanları düzenlenmesi istenmektedir. NFPA’ye göre sağlık bakımı tesisleri içeren binalarda, yatakta tedavi gören hastaların uyku veya tedavi katları veya 50 ve daha fazla kalanı olan her katı en az iki duman bölmesine ayrılmalıdır. Her duman bölmesinin 2100 m 2 yi aşmaması, bölmeleri ayıran duman bariyerlerinin yangına en az 60 dakika dayanıklı olması istenmektedir. Duman bariyerlerindeki kapı- lar yangına en az 20 dakika dayanıklı malzemeden yapılmış sağlam kapılar olmalıdır. Duman bariyerlerinin her iki yanın- daki koridor, hasta odaları, tedavi odaları, loca veya yemek alanları ve diğer düşük tehlikeli alanların toplam alanı içinde; hastane veya huzurevlerinde kalan başına en az net 2.8 m 2 , sınırlı bakım tesislerindeyse kalan başına en az net 1.4 m 2 alan sağlanmalıdır. Yataklık hasta veya doğum hastası barın- dırmayan katlarda; bitişik bölmelerdeki toplam kalan sayısı için duman bariyerinin her iki yanında kalan başına en az net 0.56 metrekare alan sağlanmalıdır [9]. 3.3.b. Koridorlar ve kaçış yolları Hastane koridorları, hastane departmanları ile merdiven ve asansörler arasındaki temel bağlantıyı sağlarlar. Personel, hasta ve ziyaretçiler için temel sirkülasyon rotasıdır. Küçük hastaneler ve diğer sağlık amaçlı yapılar dışındaki hastanelerin koridorlarının, merdiven, son çıkış ve departman girişlerini bağlayan özel bir kompartıman tipinde düzenlemesi öneril- mektedir. Yangın güvenliği kapsamında bu hastane koridorları iki işleve sahip olmaktadır [10]: a) Yangın, çıktığı kompartımanda kontrol altına alınamazsa, etkilenen bölüm kullanıcıları, hastanenin yangından etkilen- meyen bölümlerine hastane koridorları yoluyla iletilecektir. b) Bu koridorlar yangın arama kurtarma servislerine bir köprübaşı olarak hizmet verecektir. NFPA’a göre [9], hastane koridorları diğer tüm alanlardan uygun bölmelerle ayrılmalı, duvarları dumanın iletimini sınır- layacak bir bariyer olmalıdır. Koridor duvarları için herhangi bir yangına dayanıklılık koşulu getirilmemekte, koridora açılan kapıların duman geçişini engelleyecek şekilde yapılması isten- mektedir. Katlar arasındaki bütün merdiven, rampa, asansör, ışık veya havalandırma boşluklarıyla, posta borular ve tüm diğer düşey açılımlar duman ve alev geçirmez bölmelerle kapatılmalıdır. Buna göre 60 dakika yangına direnç koşulan binalarda ve üç kattan fazlasını birbirine bağlamayan kapalı bölmeler için 60 dakika, üç kattan fazlasını birbirine bağlayan kapalı bölmeler için 120 dakika asgari yangın dirençleriyle inşa 3.2. Yapı Malzemeleri ve Tefrişlerin Yanıcılıklarının Sınırlandırılması Yapı malzemesi yangına maruz kaldığı zaman, parçalanması suretiyle yangına katkıda bulunarak gösterdiği davranış, o yapı malzemesinin yangına karşı tepkisini ortaya koymaktadır [8]. Malzemelerin binada çıkan yangına katkıda bulunmasını engellemek üzere yangına tepki (yanıcılık) özelliklerine bir takım sınırlamalar getirilmektedir. BYKHY’de hastanelerde kullanılan malzemelere yönelik özel bir düzenleme bulunma- maktadır. Diğer binalar için uygulanan kurallar hastaneler için de geçerlidir. Buna göre, döşeme kaplamalarının en az normal alevlenici, yüksek binalarda ise en az zor alevlenici malzemeden, tavan kaplamaları ve asma tavan malzemesinin en az zor alevlenici olması istenmektedir. Benzer bir uygulama Birleşik Krallık’ta da vardır (Tablo 4). BYKHY’de tefrişlerin yanıcılıkları ile ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır. NFPA kodlarına göre [9], sağlık hizmetleri mekânlarındaki kumaşlar, odacık perdelerini de içeren tüm perdeler ve diğer asılı kumaşlar, mefruşat veya dekorasyon amaçlı kullanılan örtülerin aleve dayanıklı olması istenmek- tedir. Ayrıca, yağmurlama ile korunmayan mekânlardaki mobilyaların döşemeleri, yatak şiltelerinin yanan sigara ateşine dayanıklı olması gerekmekte, yanıcı dekorasyonlara ancak alev-geciktirici uygulandığı durumlarda izin verilmektedir. Mekânlarda yanıcı malzeme miktarlarına da sınırlama getiril- mektedir. Örneğin, kirlenmiş çarşaf veya çöp toplama kon- teynırı kapasitesinin 121 L’yi aşmaması, 121 L’den fazla bir kapasiteye sahip taşınabilen kirli çarşaf veya çöp toplama konteynırının kullanılmadığı zamanlarda tehlikeli bir alan olarak korunan bir odaya yerleştirilmesi istenmektedir. 3.3. Kompartımanlara Ayırma Yangın kompartımanları, yangının çıktığı hacimde kalma- sını sağlayarak yayılmasını engellemek üzere bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı yangına direnç gösterecek yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölgelerdir. BYKHY’de kompartımanı oluş- turan elemanların yangına en az 60 dakika direnç göstermesi istenmektedir. 3.3.a. Katları kompartımanlara ayırma BYKHY’e göre sağlık hizmeti amaçlı binalar en fazla 1500 m2 olacak şekilde kompartımanlara ayrılmalıdır. Eğer bu binalarda uygun yangın kontrol sistemleri (otomatik algı- lama, yağmurlama sistemi, duman tahliye sistemi ve benzeri) Tablo 4. Kaplama malzemelerinin yanıcılık sınıf sınıfları [10] Mekan Avrupa yanıcılık sınıfı Küçük odalar (4 m 2 den fazla olmayan) C-s3, d2 Sirkülasyon alanları B-s3, d2 Diğer odalar B-s3, d2