Yalıtım Dergisi 142. Sayı (Ocak 2016)

51 Ocak 2016 • www.yalitim.net kontrol etmekte ve onaysız inşaat işlerini engellemektedir [5]. Boğaziçi’nde anıtsal sarayların haricinde hemen tüm tarihi yapılar özgün olarak ahşaptan yapılmıştır [6]. 1980’ler- den beri bu yapıların pek çoğunun rekonstrüksiyonları farklı yapım teknikleri kullanılarak gerçekleştirilmiş ve bu yapım teknikleri uzun bir süre bir tartışma konusu olmuştur. Yapım tekniklerinin ne olması gerektiği ile ilgili temelde iki yakla- şım bulunmaktadır. İlk yaklaşım, bu binaların mimari biçim ve yapım teknikleri ile özgün olduğu ve dolayısıyla yapım tekniklerinin de özgün olarak korunması gerektiği yönünde- dir. İkinci yaklaşımda ise, biçimin özgün ve önemli olduğu, biçim korunarak yapım tekniklerinin değiştirilebileceği söy- lenmektedir. 2005 yılından sonra ilk yaklaşım resmi bir ilke kararı olarak Koruma Kurulu tarafından benimsenmiştir [7]. Günümüzde bu binaların hem mimari biçiminin hem de yapım tekniklerinin, özellikle malzeme yönünden, özgün özellikte olması gerekmektedir. Pratikte bu ilke kararı, ahşap iskelet sistemli, yani iç ve dış duvarların taşıyıcı ahşap iskeletler şeklinde kurgulandığı ve ahşap çatılı rekonstrüksiyonların yapılmasına neden olmaktadır. 3. BOĞAZIÇI’NDEKI AHŞAP ISKELET DIŞ DUVARLARDA DETAYLAR Ahşap çubukların belirli aralıklarla yan yana getirilmesi ve her iki yüzden tahta veya çeşitli levhalarla kaplanması ile oluşturulan yapı elemanlarına ve bu yapı elemanları ile taşınan binalara ahşap iskelet yapı elemanları ve binalar denilmektedir. Türkiye’nin farklı bölgelerindeki tescilli binalarda ahşap çubuk- ların arasındaki boşlukların tuğla, kerpiç vb. malzemelerle doldurulduğu örnekler bulunmaktadır. Ancak Boğaziçi’ndeki tescilli binaların özgün detaylarında ahşap çubuklar arası genellikle herhangi bir malzeme ile doldurulmamış ve boş bırakılmıştır. Bu haliyle sözü edilen detayların günümüz yapı elemanları performans gereksinimlerini sağlamayabilecekle- rinden özgün detaylara çeşitli eklemeler yapılmaktadır. 3.1. Özgün Detay Özgün ahşap iskelet dış duvarlar; döşeme hizalarında yatay doğrultuda 10x10 cm boyutunda ahşap üst ve alt tabanın arasında duran, köşelerde 10x10 cm boyutlarında ahşap köşe dikmeleri ile aralarda her 60 cm’de bir 5x10 cm boyutunda ara dikmelerden oluşmaktadır. Ayrıca yatay yüklere karşı yapıyı güçlendirmek adına yer yer dikmeler 5x10 cm boyutunda çaprazlarla desteklenmektedir. Dikmeler iç yüzden bağdadi sıva ile kaplanmaktadır. Bağdadi sıva, 1-1,5 cm’lik ahşap çıtaların yine 1-1,5 cm aralıklarla sık bir şekilde dikmelere çakılması ve çıtaların kireç bağlayıcılı bir sıva ile kaplanması ile oluşturulmaktadır. Dikmeler dışardan ise 2-2,5 cm kalınlığında tahtalarla yalı baskısı şeklinde kaplanmaktadır [8]. Şekil 1’de İstanbul, Beşiktaş ilçesi, Bebek Mahallesi’ndeki tescilli bir yapı- nın onaylı restitüsyon çizimlerindeki tipik ahşap iskelet duvar plan, kesit ve görünüş çizimleri görülmektedir [9]. 3.2. Rekonstrüksiyon Önerisi Rekonstrüksiyon önerisinde özgün dış duvar strüktürü; ahşap alt ve üst taban, köşe dikmeleri, ara dikmeler ve çap- razlar, aynen korunmuştur. Ancak kaplamalarda çeşitli deği- şiklikler yapılmıştır. İç kaplama bağdadi sıva yerine 2 kat alçı plakla yapılmıştır. Dış kaplamada ise ahşap tahtaların altına, tahtaların çalışmasını engellemek, taşıyıcı strüktürün rijitliğini ve duvarın hava geçirimsizliğini artırmak için ahşap kontrplak ile bir kör kaplama yapılmıştır. Kullanıcı gereksinimlerini daha iyi karşılamak için dış duvarın performansını artırmak ama- cıyla duvarın bünyesinde ise 4 temel değişikliğe gidilmiştir. Bunlardan ilki, dikmelerin arasına yerleştirilen ahşap esaslı 7 cm kalınlığında ısı yalıtımıdır. İkincisi ısı yalıtımının kullanımı ile duvar bünyesinde farklı sıcaklıklarda yüzeylerin oluşması ve bunun da yoğuşma riski doğurması nedeniyle ısı yalıtımının iç yüzünde kullanılan buhar kesicidir. Üçüncüsü, ısı yalıtımını dışarıdan gelebilecek olası su sızıntılarından korumak ve bunu yaparken de yine yoğuşma riskini ortadan kaldırmak için kullanılan buhar geçirgen su yalıtım örtüsüdür. Son değişik- lik ise yine yoğuşma riskini ortadan kaldırmak için ahşap dış kaplama ile ısı yalıtımı arasında bırakılan 3 cm’lik havalan- dırma boşluğudur. Şekil 2’de İstanbul, Beşiktaş ilçesi, Bebek Mahallesi’ndeki aynı tescilli yapının onaylı rekonstrüksiyon çizimlerindeki tipik ahşap iskelet duvar plan, kesit ve görünüş çizimleri görülmektedir [10].