Yalıtım Dergisi 142. Sayı (Ocak 2016)

50 Ocak 2016 • www.yalitim.net K ültürel miras bakımından Türkiye’nin en zengin kenti olan İstanbul’un, yine kültürel miras bakımından en zengin bölgesi olan Boğaziçi’nde sayısız tescilli tarihi konut bulunmaktadır. Bu konutlardan bazıları günümüzde ayakta iken, bazıları restore edilmeyi, büyük bir bölümü de yangın, bakımsızlık vb. nedenlerle harap durumda olduğu için rekonstrüksiyon beklemektedir. Bu yapıların res- torasyon ve rekonstrüksiyonları, özgün mimari özellikleri göz önünde bulundurularak eskisi ile aynı biçimde yapılmaktadır. Ancak bunu yaparken yapı elemanlarının performanslarına yeterince önem gösterilmemektedir. İyi bir performans sergi- lemeyen, bir başka deyişle kullanıcı gereksinimlerini yeterince karşılamayan tarihi binaların korunması ve sonraki kuşaklara özgün haliyle aktarılması zorlaşmaktadır. Bu çalışmada, 2015 yılında özgün mimari biçiminin yanında, yapı elemanları per- formansları da göz önünde bulundurularak rekonstrüksiyon çalışmasına başlanılan İstanbul Bebek’teki bir tescilli tarihi konut binasının geçirdiği süreç ve dış duvar performans değerlendirilmesi sunulmaktadır. 1. GİRİŞ Bizans ve Osmanlı imparatorluklarına başkentlik yapan İstanbul’un kültürel miras yapıları bakımından diğer Ana- dolu şehirleri arasında ayrı bir önemi vardır. İstanbul, birçok tarihi anıtsal yapının yanında bireysel olarak sahiplenilen sivil mimari örneklerini de barındırmaktadır [1]. İstanbul 30432 adet ile Türkiye’de en çok kayıtlı tescilli kültür varlığı bulunan şehirdir [2]. Özellikle Boğaziçi, tescilli binaların en yaygın bulunduğu bölgelerin başında gelmektedir. Bu yapılardan bir bölümü özgün hali ile, bir bölümü restore edilmiş şekliyle ve bir bölümü de çeşitli nedenlerle rekonstrüksiyon şeklinde ayaktadır. Ancak önemli bir bölümü de mevcut haliyle restore edilemeyecek durumda olması nedeniyle rekonstrüksiyon için beklemektedir. Bu binaların rekonstrüksiyonu sırasında hem özgün tasarım, malzeme ve yapım tekniği korunurken hem de günümüz binalarından beklenen performansları karşıla- yacak çözümler bulunmalıdır. Bu nedenle rekonstrüksiyon projelerinin hazırlanması çalışmalarında bina performansının temel belirleyicisi olan özellikle çatı ve dış duvarların detay tasarımları önem kazanmaktadır. Bu çalışmada ahşap iskelet taşıyıcı sistemli tarihi bir ahşap konut binasının rekonstrük- siyonu için önerilen dış duvar detayları üzerinden optimum çözümler önerilmektedir. 2. BOĞAZİÇİ’NDEKİ REKONSTRÜKSİYONLAR İÇİN TEMEL İLKELER Boğaziçi’ndeki özgün dokuyu korumak için 1983 yılında “Boğaziçi Kanunu” yayınlanmıştır. Bu kanun ile Boğaziçi’nde her türlü yeni konut yapımı yasaklanmıştır [3]. Bu kanun ile sadece tescilli konutların restorasyonu ve restore edilemeyecek durumda olanların da rekonstrüksiyonuna izin verilmektedir [4]. Bu restorasyon ve rekonstrüksiyon çalışmalarının düzen- lenmesi için 2 resmi kurum oluşturulmuştur. Bu kurumlardan ilki olan “Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu”, binaların özgün- lüğünü inceleyerek tescil etmektedir. Tescil, taşınmaz kültür ve doğa varlıklarının (anıtlar ve sitler) saptanması ve ulusal kültür varlıkları kütüğüne işlenmesi işlemidir. Yine bu kurum tescilli binaların, rölöve ve restitüsyon çalışmaları ile restorasyon veya rekonstrüksiyon projelerini değerlendirerek onaylamaktadır. İkinci kurum ise, onaylanan projelerin uygulanması için izin veren ve yapım işlerini kontrol eden Boğaziçi İmar Müdürlü- ğüdür. Boğaziçi İmar Müdürlüğü Koruma Kurulu tarafından onaylanmış restorasyon veya rekonstrüksiyon projelerine inşaat ruhsatı vermekte, inşaat işlerinin projeye uygunluğunu YRD. DOÇ. DR. FATIH YAZICIOĞLU İTÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Taşkışla Binası yaziciogluf@itu.edu.tr , fyazicioglu@gmail.com MAKALE BOĞAZİÇİ’NDEKİ TARİHİ AHŞAP BİNALARIN REKONSTRÜKSİYONLARINDA DIŞ DUVARLAR