Yalıtım Dergisi 141. Sayı (Aralık 2015)

MAKALE 62 Aralık 2015 • www.yalitim.net TS498’de de, 30°nin üstündeki eğimlerde kar yükünde azaltma öngörülmüştür. Ortalama rüzgar hızının yüksek oluşu nedeniyle, statik açıdan yüzeylerde ortaya çıkan basınç ve emme değerlerine karşın, kar yükünün azaltılması olumlu bir sonuç verecektir. Tüm bu bilgiler ışığında, Erzurum için 30°’lik çatı eğiminin (%58 eğim) fiziksel performans açısın- dan avantaj sağlayacağı söylenebilir. Bu eğim, çatı altlarının kullanılabilmesine ve yapılarda önemli oranda kullanılabilir alan artışına olanak sağlayacaktır. Seçilen şehirler arasında iklimsel verileri dikkat çeken diğer şehir Antalya’dır. En az kar, en fazla yağmur alan, ortalama rüzgar hızı nispeten düşük, ancak maksimum rüzgar hızı en yüksek, yıllık sıcaklık farkı seçilen şehirler içinde en az, ortalama sıcaklık değeri en yüksek şehir oluşu nedeniyle Antalya’nın temsil ettiği sıcak-nemli iklim bölgesinde, güneş kontrolü ve alt katta termal performansın sağlanması koşu- luyla, yıl boyu kullanılabilirliği düşünülerek, teras çatı çözümü, eğimli çatıya alternatif olarak önerilebilir. Ancak, şehir çok fazla yağış aldığından, yağışın uzaklaştırılması ve özellikle çatı altındaki katta termal performansın sağlanması açısından, eğimli çatı kullanılması da avantajlı görülmektedir. Kar yükü- nün olmayışı, rüzgar hızının çok fazla olması nedeniyle, statik açıdan çatıya gelen basınç yükünü artırmamak açısından fazla eğimli çatıların kullanılmasının uygun olmayacağı söylenebilir. Ancak, çatı altlarının kullanımı açısından, çatı eğiminin %33- 45 (18°-24°) arasında yapılması uygun olabilir. Seçilen diğer üç şehir olan İstanbul, Eskişehir ve Diyarbakır’ın iklimsel verileri incelendiğinde, birbirine yakın değerlerle karşılaşılmaktadır. Gerek kar ve yağmurun uzaklaş- tırılması, gerek sıcaklık değerleri ve rüzgar durumu açısından eğimli çatı kullanılmasının uygun olacağı görülmektedir. Teras çatı kullanımı, yıl boyu çok kısa dönemde mümkün olabilece- ğinden gerekli değildir. Yağış miktarı göz önüne alınarak, soğuk iklim bölgesine göre daha düşük eğimli çatı yapılabileceği, ancak yine de Diyarbakır başta olmak üzere, mevsimler arasında sıcaklık farkının az olmayışı (30°C-22°C) ve çatı altlarının kullanılabi- lirliği gözönüne alınarak %45-%58 (24°-30°) arası eğimlerin kullanılabileceği düşünülmektedir SONUÇLAR Türkiye’de iklimsel bölgeleri temsilen seçilen beş şehir- deki mevcut yapılarda kullanılan çatı eğimlerine bakıldığında, aralarında belirgin farklar olmadığı görülmektedir. Seçilen şehirler, çatı eğimini etkileyen başlıca faktörler açısından incelendiğinde, aralarında anlamlı farklılıklar olduğu açıktır. Çatı eğimlerinin belirlenmesinde iklimsel faktörlerin gözö- nüne alınması, çatıların fiziksel performaslarının artırılması açısından ve yapıya gelen yükün azaltılması açısından önemli- dir. Çatı eğimi belirlenirken, iklimsel faktörlerin yanında çatı altlarının kullanılabilirliği de gözönüne alınmalıdır. Çatı altla- rının kullanıma katılması, hem inşa edilmiş alanların kullanıma açılarak değerlendirilmesi, hem de çatı arası ile ilişkilendirilen üst katların değerinin artırılmasını sağlayacaktır. Yapı malze- melerinde bugün gelinen noktada, çok düşük eğimli çatılardan çok yüksek eğimli çatılara kadar, farklı eğimlerde çatıların kaplanmasına olanak sağlayacak çeşitli malzemeler pazarda yer almaktadır. Bu olanaklar mevcutken, geleneksel yapılarda kullanılagelen çatı eğimi alışkanlıklarına bağlı kalmak, bugün için bir zorunluluk değildir. Tüm bu açılardan değerlendiril- diğinde, çatı eğimlerinin doğru belirlenmesi, yapı kalitesinin yükseltilmesi ve kullanıcı memnuniyetinin artırılmasına hizmet edecek bir konu olarak değerlendirilmelidir. KAYNAKLAR [1] Anon., Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği, Resmi Gazete Tarihi: 02.11.2013, Resmi Gazete Sayısı: 18916. [2] Ching, F., Çizimlerle Bina Yapım Rehberi, Yapı Yayın, İstanbul, (2001). [3] T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, (http://www.mgm.gov.tr/FILES/ arastirma/2012-yagis-degerlendirmesi.pdf), 05.02.2014. [4] Topçu, A., Kar Yükü ve Çöken Çatılar, Yapı Dünyası, (7-17), Eylül, 2006. [5] Seçer, M., Kural, M.E., Çelik Çatılara Etkiyen Yüklerin Araştırılması, 5. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, Dokuz Eylül Üniversitesi Mimalık Fakültesi, 15-16 Nisan 2010. [6] Anon., Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri, Türk Standartları 498, TSE, Ankara, Kasım 1997. [7] Guirguis, N. M., Abd El-Aziz, A. A., Nassief M. M., Study of Wind Effects on Different Buildings of Pitched Roofs, Desalination, 209, 190-198, 2007. [8] http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler- istatistik.aspx?m=ISTANBUL Şekil 14. Diyarbakır Şekil 15. Antalya Y