Yalıtım Dergisi 140. Sayı (Kasım 2015)

54 Kasım 2015 • www.yalitim.net 1. GIRIŞ B ina dış kabuğunda, yapı elemanlarının biraraya gel- diği, çatı/dış duvar, dış duvar/döşeme gibi bölgeler, yapı elemanının tek başına gösterdiği ısıl ve nem ile ilgili performanstan farklı ve genelde daha olumsuz özellikler taşıyabilmektedir. Aynı durum tek bir yapı elemanı bünyesinde de oluşabilmekte ve aynı yapı elemanının “tipik bölge”sine göre daha farklı ısıl ve nem ile ilgili özellikler gösterebilmektedir. Yapı elemanlarının, biçimsel özelliklerin- deki farklar, kullanılan malzeme özelliklerindeki farklar ve malzeme katmanlarının konumlarındaki farklar, söz konusu durumun ortaya çıkmasına neden olan önemli etmenlerdir. “Isı köprüleri” olarak da isimlendirilen bu bölgelerde, ısı geçişinin artması ile bağıntılı olarak ısı kayıp ve kazançları artmakta ve iç yüzey sıcaklığının gerekli düzeyde olmaması nedeniyle iç ısıl konfor etkilenmektedir [1]. Yine bu bölgelerde oluşan “düşük” iç yüzey sıcaklığı nedeniyle meydana gelen yüzeysel yoğuşma, yapısal ve görsel bozulmalara neden olmaktadır. Nemin bu bölgelerde birikmesi ve uzun süre yapı elemanına etki etmesi, küf ve mantar oluşumuna sebep olarak kullanıcı sağlığına da olumsuz şekilde yansımaktadır [2]. Sıralanan olumsuz- lukların tasarım sürecinde engellenmesi amacıyla “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği”nde [3] ve “Binalarda Isı Yalıtımı Yönetmeliği”nde [4] de ısı köprülerinin engellenmesi gerektiği belirtilmektedir. Bu bağlamda, tasarım sürecinde yol göstermek amacıyla yapı elemanlarının bünyelerindeki ve birleşimlerinde oluşan ısı köprülerinin ısıl ve nem ile ilgili performansa etkilerini somut örnekler ve hesaplamalar ile ortaya koyan “katalog” tipi ulusal ve uluslararası çalışmalar da yapılmıştır [5], [6], [7], [8]. İskelet tipi taşıyıcılı eğimli çatılarda da iskelet bileşenleri “ısı köprüsü” oluşumuna neden olabilmektedir. Özellikle sıcak çatılarda, ısı yalıtımının merteklerin arasına yerleştirilmesi oldukça yaygın bir uygulama yöntemidir. Bu durumda ahşap mertekler ısı yalıtımını kesintiye uğratarak mertek bölgele- rinde ısı köprülerinin oluşmasına neden olmaktadır. Çalış- mada, merteklerden kaynaklanan ısı köprülerinin oluşumuna neden olan değişkenlerin etkinliğinin belirlenmesi ve tasarım sürecinde kullanılabilecek genel ilkelerin ortaya konulması amaçlanmıştır. 2. FARKLI DEĞIŞKENLERIN “ISI KÖPRÜSÜ” OLUŞUMUNA ETKISININ BELIRLENMESINDE KULLANILAN YÖNTEM Çalışmada kullanılan hesaplama yöntemi ile değişkenlerin “ısı köprüsü” oluşumuna etkisinin belirlenmesinde kullanılan yaklaşımlar aşağıda sıralanmıştır. ÖZGE SARI ITÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojileri Yüksel Lisans Programı Y. DOÇ. DR. M. CEM ALTUN ITÜ Mimarlık Fakültesi MAKALE ISKELET TAŞIYICILI EĞIMLI ÇATILARDA FARKLI DEĞIŞKENLERIN “ISI KÖPRÜSÜ” OLUŞUMUNA ETKISI (*) (*) 1. Ulusal Yapı Fiziği ve Çevre Kontrol Kongresi’nde sunulmuştur.