Yalıtım Dergisi 140. Sayı (Kasım 2015)

52 Kasım 2015 • www.yalitim.net GÖRÜŞ Fakat bunun başarılı olamayacağı, aklın yolunun bir olduğu bir defa daha doğrulanıyor. Yapı malzemeleri için geliştirilen EN 15804 normunun çık- tısı, Çevresel Ürün Beyanları’dır (EPD) [5]. EPD Beyanları, Tip III olarak tanımlanan, bir ürünün veya sistemin çevresel etki değerlendirmesi iletişimini ISO 14025’e göre ve hesaplamasını ISO 14040-44 YDD standartlarına uygun olarak sağlayan bir etiketleme olarak bilinirler. Yapı malzemeleri üretiminde hammaddenin doğadan elde edilmesi, üretimi ve yaşam sonu bertarafına kadar olan tüm süreçlerin şeffaf ve nicel ola- rak bilimsel bir yaklaşımla değerlendirildiği ve ürünün çevre performansını belirli etki kategorilerine göre hesaplandığı çalışmalardır. Türkiye’de özellikle yapı ürünleri sektöründen ilginin olduğu bu etiketleme türü, yapı ürünleri harici ürünler için de elde edilebilmektedir. Daha çok firmalar arası ticarette kullanılan bir etiketleme türü olarak bilinmektedirler. 1989’da yürürlüğe giren Avrupa Yapı Ürünleri Direktifi [6] (CPD-Construction Products Directive) Mart 2011’de Avrupa Yapı Malzemeleri Yönetmeliği [7] (CPR-Construction Products Regulation) olarak yenilendi. Yönetmelik Avrupa’da üretilen yapı ürünlerinin uyumlaştırılmış standartlar çerçevesinde üre- timini ve pazarlanmasını öngörüyor. 1 Temmuz 2013 tarihin- den itibaren üye ülkeler ve Türkiye, bu direktife uyumluluk sağlamak zorundadır. Bunun başında CE işareti gelmektedir. CE markası gerekliliklerinden biri EPD beyanlarıdır. İMSAD’ın da üye olduğu Avrupa Yapı Malzemeleri Üreticileri Birliği (Construction Products Europe) [8] kanalıyla kurulan ECO Platform [9], EPD belgeli ürünleri Kasım 2014 tarihi iti- bariyle kayıt altına almaya başlamıştır [10] ve bugün itibariyle farklı firmalara ait 226’nın üzerinde ürün bu listede yer alıyor. Türkiye’den seramik sağlık gereçleri üreten İdevit ve Creavit markaları, seramik sektörünün büyüyen markaları Seranit ve NG Kütahya, Avrupa’nın 3 büyük üreticisinden biri olan Fırat Plastik, boya sektörünün öncü firmalarından Polisan Boya, yapı çelikleri üreten Habaş, Ekinciler, Yazıcı, İÇDAŞ, Kroman, Nursan, Diler ve İzmir Demir-çelik, yalıtım ürünleri ile İzocam ve çimento sektörünün öncü firması Çimsa bu listede yer alan öncü firmalarımızdır. EPD beyanları olan fakat EN 15804 uyumlu olmadıklarından dolayı yer alamayan Türk firmaları da mevcuttur. Teknik uyumluluk anlamına gelen CE işaretinin yanında artık EPD logosunu da çevresel performans göstergesi ya da uyumluluğu olarak görüyor olacağız. EPD belgeleri ürünün iklim değişikliğine etkiyi ifade eden karbon ayakizinin hesaplanmasının yanında diğer birçok çev- resel yükü de şeffaf bir şekilde ortaya koyuyor. Özellikle yapı inşasında ve işletiminde karbon emisyonlarının sıfıra çekil- mesinde de etkin olacak EPD belgeleri, Yeşil Bina sertifika ve değerlendirme sistemlerinde de ön plana çıkıyor. Yapı kaynaklı birçok çevresel etkinin azaltılması için geliştirilen bu sistemler- den Amerikan LEED, İngiliz BREEAM, Alman DGNB bunlardan sadece birkaçıdır. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızlı bir şekilde yayılan bu değerlendirme sistemleri, yapı malzemeleri üreticileri için yeni pazar fırsatı oluşturmaktadır. EPD beyanı olan ürünler bu sertifika sistemlerinde ilave puan imkanları sağlamaktadır [11]. Tüm dünyada geçerli olan bu belgeler ihracat pazarlarında da ürünlerimizi ayrıştıracak fırsatlar sunmaktadır. Avrupa’da yerleşik EPD Belgelendirme sistemlerinin yanında Türkiye’de Sürdürülebilir Üretim ArGe ve Tasarım Merkezi [12] bünyesinde kurulan EPD Türkiye [13] kanalıyla veriliyor. Bugün EPD Türkiye, uluslararası seviyede belgelendirme yapan ve Türk malzemeleri üreticileri başta olmak üzere tüm sanayiye hizmet vererek büyük bir açığı kapatmaktadır. KAYNAKLAR 1. EU COM (2011) 571, EU Roadmap to a Resource Efficient Europe 2. http://www.csb.gov.tr/turkce/index. php?Sayfa=faaliyetdetay&Id=1203 3. EN 15804 (2012), Sustainability of Construction Works. Environmental Product Declarations: Core Rules for the Product Category of Construction Products 4. EN 15978 (2011) Sustainability of Construction Works. Assessment of Environmental Performance of Buildings 5. Türkiye EPD Belgelendirme Sistemi, www.epdturkey.org 6. Construction Products Directive (EU) No 89/106/EEC (CPD), 1989. 7. Construction Products Regulation (EU) No 305/2011 (CPR), Marc 2011. 8. www.construction-products.eu 9. www.eco-platform.org 10. www.eco-platform.org/list-of-all-eco-epds.html 11. Türkiye Yapı Malzemeleri EPD Veritabanı, http://www. epdyapi.org 12 . www. surdurulebiliruretimmerkezi.org/ EPD Türkiye Çevresel Ürün 13. Belgelendirme Sistemi, www.epdturkey.org Y