Yalıtım Dergisi 140. Sayı (Kasım 2015)

50 Kasım 2015 • www.yalitim.net DR. HÜDAI KARA Metsims Sustainabality Consulting Kurucu ve Yöneticisi YAPI SEKTÖRÜNDE SÜRDÜRÜLEBILIRLIK VE YAPI MALZEMELERI ÇEVRESEL ÜRÜN BEYANLARI S ürdürülebilirlik dünyanın gündemine iyice oturdu. Daha çok çevresel açıdan yeterliliği ve etkin kaynak kullanımını tanımlayan bu “Sürdürülebilirlik” ifadesi aslında ekonomik ve sosyal göstergeleri de içeriyor. İklim değişikliği, kaynakların azalması ve artan nüfus ile birlikte bu kaynaklara olan talebin artıyor olması, sürdürüle- bilirliğin üç temelinden biri olan “çevre”yi ön plana çıkartıyor. Sürdürülebilirlik konusu yapı sektöründe de ön plana çıkıyor. Sürdürülebilir yapılar, Yeşil Binalar gibi kavramları her geçen gün artan sıklıkla duyuyoruz. Bunun nedeni, yapı sektörünün çevresel performansının zayıf, daha pozitif bir ifadeyle iyileştirme potansiyeli yüksek bir sektör olmasından kaynaklanıyor. Bu yılın sonunda Paris’te de görüşmelerin devam edeceği iklim değişikliğinin yanında kaynak tüketimi ve atık üretimi açısından en önemli sektörlerden birinin yapı sektörü olduğunu, rakamlar tüm çıplaklığı ile gözler önüne seriyor [1]: • Yüzde 40 gibi bir oranla iklim değişikliğine neden olan sektörlerin başında • Doğadan alınan kaynakların yaklaşık yüzde 50’si yapılarda kullanılıyor • Dünyada ortaya çıkan atıkların yüzde 30’dan fazlası yapı sektörü kaynaklı. Yapı kaynaklı birçok çevresel etkinin azaltılması için çok sayıda değerlendirme sistemi geliştirilmiştir. Bu konuda dün- yadaki gelişmelere paralel olarak Çevre Bakanlığı tarafından “Sürdürülebilir Yeşil Bina ile Sürdürülebilir Yerleşmelerin Belgelendirme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik”[2] 2014’ün son ayında yayınlandı. 2015 yılının sonuna gelirken ortada henüz bir icraat olduğu söylenemez. İlgili bakanlıklar tarafın- dan politikalar geliştirilmedikçe, yukarıda sıralanan etkilerde bir azaltma olması beklenemez. Her ne kadar Yeşil Bina değerlendirme sistemleri pazar mekanizmaları ile iyileştirme sağlamaya çalışsa da, bunun belge özelinde kaldığı ve rakam- lara dökülemediği de kabul edilen bir gerçektir. “Bir bina nasıl sürdürülebilir yapılır?” sorusunun cevabı bu yazı için çok detaylı olabilir. Fakat bilinmesi gereken, yukarıda verilen olumsuz etkileri azaltma yönünde ihtiyaç duyulan eğitim, teknik bilgi ve standart altyapısının hızlı bir şekilde oluşturulmasıdır. Avrupa Komisyonu, yapıların temel taşı olan yapı malzemelerine odaklanarak ve yasalar geliştirerek bu konuyu ele almaya başlamıştır. EN 15804 yapı malzemeleri [3] ve EN 15978 bina çevresel değerlendirme [4] normları bu gelişmelerin başında gelmektedir. EN 15804 standardı ile yapı ürünlerinin çevresel performansının tutarlı ve ölçülebilir bir şekilde hesaplanmasına ve yayınlanmasına, EN 15978 normu ise yapı boyutunda çevresel performansın hesaplanmasına olanak sağlamaktadır. Her iki normda da ortak hesaplama yöntemi ISO 14040/44 Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD) standardıdır. Uluslararası Yeşil Bina değerlendirme sistemlerinin son zamanlarda YDD’yi tercih etmeye başlaması, Avrupa’nın aslında ne kadar doğru adım attığının bir göster- gesidir. Yoğun ticari odaklı bu sertifika sistemlerinin Avrupa Komisyonu’na lobi faaliyetlerinde bulunduğu da bir gerçektir. GÖRÜŞ