Yalıtım Dergisi 138. Sayı (Eylül 2015)

50 Eylül 2015 • www.yalitim.net değerini sağlayacak şekilde mekanları çeviren yapı elemanlarında (duvar, döşeme, tavan, merdiven evi ve diğer) uygulanacak ses azaltım oranının hesaplanmasında TSEN 12354 serisi standartları çerçevesinde değerlendirme” yapılabileceği b) Belirlenen yalıtımın uygulanıp uygulanmadığı konusunda TS EN ISO 10140 standart serisinden faydalanılabileceği c) Hesap ve ölçüm sonuçlarının, 1/3 oktav bantlarda ses azalma indisi değerleri (dB biriminde) ve ISO 717’ye göre Rw değerinin verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011/AB), [2] yapı malzemelerinin temel karakteristikleri ile ilgili performans beyanlarının ve malzemelere CE işaretinin iliştirilmesinin kural- larını oluşturarak yapı malzemelerinin piyasaya arz edilmesi ve piyasada bulundurulması ile ilgili usul ve esasları belirle- mektedir. Enerjiden tasarruf ve ısı muhafazası ile gürültüye karşı koruma, yönetmelik Ek 1’de verilen yapı işleri için temel gereklerdendir. Yapı işleri ile bu işlerde kullanılan ısıtma, soğutma ve havalandırma tesisatları, yerel iklim koşulları ve ikamet edenlerin durumlarını dikkate alarak az bir enerji kullanımı gerektirecek şekilde tasarlanıp, yapılmalıdır. Ayrıca, yapı işleri, gürültünün binada bulunanların ve çevresindeki insanların sağlığını tehdit etmeyecek, onların yeterli koşul- larda uyuma, dinlenme ve çalışmalarına izin verecek şekilde tasarlanıp, yapılmalıdır. Ek 5’te ise gürültüye karşı performan- sın laboratuvar testine tabi tutularak belirlenmesi gerektiği belirtilmiştir. TSE 825 Binalarda Isı Yalıtımı Kuralları standardı [3], binalarda ısıtma enerjisi ihtiyaçlarını hesaplama kurallarını ve binalarda izin verilebilir en yüksek ısıtma enerjisi değerlerini içermektedir. TSE 825 standardının amacı, ülkemizdeki bina- ların ısıtılmasında kullanılan enerji miktarlarını sınırlamayı, dolayısıyla enerji tasarrufunu artırmayı ve enerji ihtiyacının hesaplanması sırasında kullanılacak standart hesap metodunu ve değerlerini belirlemektir. Bu hesaplama metodu yardımıyla binanın enerji ihtiyacının bu standartta verilen sınır değerlerin altında kalmasını sağlayacak şekilde malzeme seçimi, eleman boyutlandırılması ve ayrıntılı çözümlerinin belirtilmesi gerek- mektedir. Standartta hesaplanan yıllık ısıtma enerjisi değerleri, malzeme seçimi ve eleman boyutlandırması kararları sonucu ortaya çıkan bina kabuğundan yitirilen ve kazanılan toplam ısı miktarlarına bağlı olarak değişim gösterir. Dolayısıyla bina kabuğu, iç ve dış çevreyi ayırması sebebiyle ısı kayıplarını etkileyen önemli bir etken olarak tanımlanabilir. Kabuk ele- manından ısı geçişini etkileyen en önemli parametrelerden biri olan toplam ısı geçirme katsayısına ilişkin üst sınır değerler (U değeri), TSE 825 Binalarda Isı Yalıtımı Kuralları Standardında, derece gün hesaplama yöntemine göre belirlenmiş olan iklim bölgeleri için ayrı ayrı önerilmiştir. 2. YÖNTEM 2.1. Ses Azalma İndisi Değerlerinin Ölçülmesi için Laboratuvar Deneyleri Çalışmada TS EN ISO 10140-5 standardına [4] göre inşa edilmiş İTÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Yapı Fiziği ve Çevre Kontrolü Laboratuvarı Akustik Ünitesi’nde bulunan “Ses Yalıtımı Test Odaları”nda, TS EN ISO 10140-2 stan- dardına [5] göre hava doğuşlu ses azalma indisi ölçümleri yapılmıştır. Odalar arasındaki ses yalıtımı birkaç benzer büyüklük ile anlatılabilir. Bunlar bina performansını ifade eden, Ağırlıklı Ses Azalma İndisi, Rw (C;Ctr) tek sayılı büyüklükleri ile frekans bantlarında (1/3 oktav bantları ve oktav bantları) ölçülür. Yapılarda kullanılan akustik frekans aralığı genellikle 100- 3150 Hz aralığındadır. Hafif bina yapımına eğilimden dolayı düşük frekanslarda problemler ortaya çıkmaya başlamıştır. Komşu mekânlardaki müzik ya da televizyon sesleri buna bir örnektir. C (A ağırlıklı pembe gürültü) ve Ctr (A ağırlıklı şehir trafik gürültüsü) spektrumları bu sorunları ele almak amacıyla kullanılmaktadırlar. Genelde içeride ve dışarıda hâkim olan gürültülerin çoğunun spektrumu, Spektrum 1 ve Spektrum 2’nin aralığı içerisinde yer alır, C ve Ctr gibi spektrum adap- tasyon büyüklükleri böylece gürültünün birçok tipine göre ses yalıtımını karakterize etmede kullanılabilir. [6] 2.2. Toplam Isı Geçiş Kaybı Değerlerinin Hesaplanması Ses azalma indisi ölçümleri için önerilmiş olan hava tabakalı çift tuğla duvar yapı elemanı tipleri için toplam ısı geçirme katsayısı (U değeri) hesaplamaları aşağıdaki bağıntı yardımıyla yapılmıştır. [3] Burada, U o : Opak bileşenin toplam ısı geçirme katsayısı, W/m 2 °K α i , α d : Dış ve iç yüzeysel ısı iletkenlik katsayıları, W/m 2 °K d 1 , d 2 ,.., d n : Opak bileşeni oluşturan katmanların kalınlıkları, m l 1 , l 2 ,.., l n : Opak bileşeni oluşturan katmanların ısı iletkenlik katsayıları, W/m°K Hesaplamalar ılımlı-nemli iklim bölgesini temsil eden İstan- bul şehri için yapılmıştır. Isı geçirme katsayısı üst sınır değeri, TSE 825 Binalarda Isı Yalıtımı Kuralları [3], Ek-A3’te verilmiş olan tablodan, 2. bölgeye ait, UD: 0,60 W/m °K olarak alın- (1) MAKALE