Yalıtım Dergisi 137. Sayı (Ağustos 2015)

38 Ağustos 2015 • www.yalitim.net SELÇUKLU DÖNEMI MIMARI ESERLERININ ÇATI VE CEPHELERINDE SU-NEM SORUNLARININ ARAŞTIRILMASI (KONYA VE ÇEVRESI ÖRNEĞI) Y apılan çalışmada, Selçuklu dönemi mimari eserlerinin çatı ve cephelerindeki bozulma nedenlerinden su-nem sorunlarının araştırılması hedeflenmiştir. Tarihi özel- liği olan Selçuklu dönemi yapılarında, atmosferden yağış yoluyla gelen sular, zeminden kapilarite yoluyla yükselen sular, çatı, saçak ve oluklarda su-nem ile ilgili gerekli detayların çözülemeyişi, ıslanmaya karşı yeterli önlemlerin alınmaması, donma-çözülme etkileri, yağmur suyu ve hava kirliliği etki- leşimi, bakımsızlık, ilgisizlik, kötü kullanım nedeniyle oluşan hasarlar araştırılmıştır. Yapının mimarisi ile ilgili literatür bilgilerinden yararlanılmış, tarihi yapıların çatı ve cepheleriyle ilgili incelemeler yerinde yapılmış, gözlemlerde bulunulmuş ve resimlerle sorunlar akta- rılmıştır. Sonuç ve öneriler bölümünde ise Selçuklu Dönemi’nin önemli kültürel mirasına sahip olan Konya ve çevresindeki mimari eserlerin korunması için gerekli hususların yerine getirilmediği, tarihi yapılarda su ve nemin bozucu etkilerine karşı yeterli önlemlerin alınmadığı sonucuna varılmış, mimari mirasımızın su-nemden korunması, sorunlarının giderilmesi gerektiği belirtilerek önerilerde bulunulmuştur. 1.GIRIŞ Konya, Selçuklular zamanında bir başkente yakışan, Selçuklu’nun sanat, estetik ve mimari anlayışını yansıtan en güzel eserlerle donatılmıştır. Selçuklu dönemi mimari eser- lerinin duvarlarında taş, tuğla, kerpiç, ahşap gibi malzemeler kullanılmıştır. Çatılarında ise bakım ve onarımlar yapılarak kırma, beşik çatı, kubbe vb. yapılmış, bazıları ise yıkılmış ve yok olmak üzere kendi kaderine terk edilmiştir. Selçuklu dönemi mimari eserlerdeki cephelerin bozulma- sında en büyük etkenin su ve nem sorunları olduğu görülmüş- tür. Su ve nem etkisiyle yapı malzemeleri üzerinde çiçeklen- meler, aşınmalar, parça kopmaları ve detay kayıpları tespit edilmiştir. Mimari eserlerin inşasındaki yapım hataları, dış ve iç etkenler, cephelerde kullanılan yapı malzemelerinin bozul- masına neden olurlar. Eskimeleri süreç içinde yapının mimari özgünlüğünü zedeler. Tarihi yapılarda, günümüzde inşa edilen binalarda olduğu gibi inşaat tamamlanmadan, kötü uygulama ve uygun olmayan malzeme seçiminden dolayı önemli hata- lar ortaya çıkar. Ayrıca malzemelerin, fiziksel, kimyasal ve atmosfer etkilerine karşı da uyumlu olması gerekmektedir. Bu yüzden mimari eserlerin cephelerinde kullanılan malzeme- lerin ısı genleşmeleri, su-nem problemleri, donma-çözülme, mikro organizmalar ve güneş etkilerine dayanımlı olmaları da gerekir. Yapılan çalışmada Selçuklu dönemi mimari eserlerin çatı ve cephelerinde su-nem sorunlarının nedenleri açıklanarak Konya çevresinden örnekler seçilmiştir. Tarihi özellikli yapıların çatı- larındaki saçaklar ve yağış sularının uzaklaştırılmasında kulla- nılan olukların fonksiyonunu yerine getirememesi nedeniyle suyun cephe malzemelerini bozduğu görülmüştür. Toprakla temas eden tarihi yapıların duvarlarında su ve nem yalıtımı tedbirleri için gerekli önlemlerin alınmadığı, toprakla temas eden duvarların yakın çevresinde bulunan suların tarihi yapı- lardan uzaklaştırılması için olması gereken drenaj sistemlerinin yapılmadığı, ıslanan zemindeki suların kapilarite yoluyla yapı cephelerine yükseldiği ve eserlere zarar verdiği görülmüştür. YRD. DOÇ. DR. NAZIM KOÇU KTO. Karatay Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Karatay / KONYA nazim.kocu@karatay.edu.tr MAKALE