Yalıtım Dergisi 136. Sayı (Temmuz 2015)

52 Temmuz 2015 • www.yalitim.net BBRI (Belçika Bina Araştırmaları Enstitüsü), bina boyunca devam eden cephe sistemine ek olarak, “jalûzi” eki yaparak bir cephe sistemi daha geliştirmiştir. Dış cephede kullanılan jalûziler yardımıyla doğal havalandırma ve gün ışığı alımı sağ- lanmış olurken, açısı ayarlanabilir jalûziler sayesinde yangın sırasında alevlerin açılarak yatay olarak durabilen jaluzi yüze- yine çarparak üst katlara dağılması engellenmiş olmaktadır (Şekil 4a ve 4b) [20]. 3.2.2. Kat Yüksekliğinde Çift Kabuk Cephe / Koridor Cephe Sistemleri Kat yüksekliğindeki cephelerde birkaç farklı türde hava- landırma biçimi sağlanabilmektedir: 1) İç cephe pencereleri kapalıyken, kat seviyelerindeki hava- landırma delikleri açıldığında dış hava perdesi biçiminde 2) İç cephe pencereleri ve havalandırma delikleri eş zamanlı açıldığında, temiz hava sağlama ve kirli hava boşaltma sistemi biçiminde 3) İç cephe pencereleri ve havalandırma delikleri eş zamanlı kapatıldığında, tampon bölge yaratma biçiminde farklı türde havalandırma sağlanabilir (Şekil 5a ve 5b) [20]. Diğer cephe türlerindeki gibi yangın anındaki alev ve duman yayılımı her üç duruma göre farklılık göstermektedir. 3.2.3. Kutu Pencere Çift Kabuk Cephe Sistemleri Kutu pencere tipi cepheler, her kat üzerinde yatay bölüm- lerle ve her pencerede dikey bölümlerle havalandırılan bir cephe kuruluşuna sahiptir. Hava giriş ve çıkış menfezleri her kat için alt kot ve tavan bitim noktasındaki üst kotta yer MAKALE Şekil 4a ve 4b. Yangın sırasında yatık konuma getirilen jalûziler [20] Şekil 5. Kat yüksekliğindeki yangın anındaki alevin yayılma davranışı (a) ve cepheler (b) [20] Şekil 6. RWE Binası sistem kesit ve detayı [23] almakta ve bu nedenle etkili bir seviyede doğal havalandırma sağlanmaktadır. RWE Binası için dışarıdaki havanın giriş ve çıkışını sağlayan, sıklıkla katlar arasında yer alan ve “balık ağzı” denen özel bir pencere çerçevesi ve profili tasarlanmıştır (Şekil 6) [21]. Balık ağzı detay, hava giriş ve çıkış deliklerine sahiptir. Balık ağzı içine alınan hava, çift cephe içinde ısıtılır ve yük- selen hava yakındaki balık ağzı pencere çerçevesinden dışarı atılmaktadır. Eğer balık ağızlarının her ikisi de düşey olarak yerleştirilirse, dışarı atılan kirli havanın geri emilimine neden olabilmektedir. Ayrıca bu sistem yangının oluşması halinde, yangının meydana geldiği katın dışında yayılma imkânına sistemsel olarak sahip olamadığından alev ve dumanın diğer katlara yayılmasını da önlemektedir [22]. 3.2.4. Şaft Tipi Çift Kabuk Cepheler Bu tür cephelerde cam cidarlar arasındaki boşlukta kirli havanın dışarı atılmasını sağlayan düşey bölücüler bulun- maktadır. Şaftlar arasında hava boşluğu olan bölümlere çift pencerelerin alt kot hizasından taze hava, boşluğa doğru girmektedir. Boşlukta basınç farkı ve ısınma ile yukarı doğru hareket eden kirli hava şaft arasındaki bölücünün üst bölü- mündeki açıklıktan şafta alınmaktadır ve kirli hava bina üst kotundan dışarıya atılmaktadır. Düşey şaft, katlar boyunca devam ederek en üst noktaya ulaşır; bu sayede baca etkisini oluşturarak doğal havalandırmaya olanak sağlamaktadır. Dış cephede açılan mazgallar dışarıdan kontrollü bir temiz hava girişi sağlayarak yüzeyler arasındaki boşluğun taze hava ile dolmasına ve istendiğinde de bu havanın iç mekâna doğru doğal hava akışına izin verilerek mekânın iç hava kalitesini artırılabilmesine de imkân vermektedir. Baca etkisinin mey- dana gelebilmesi için en-boy ölçüleri etkili olduğundan ve bu cephe kurgusunda yüksek çekiş gücüne sahip baca etkisinin sağlanabilmesi imkânı olmadığından, bu sistem daha çok alçak katlı binalar için uygundur (Şekil 7a, 7b ve 7c). Öteki çift cephe tipleriyle karşılaştırıldığında şaft tipi cep- helerin yangın korunumu, gürültü, temiz ve kirli havanın karışması gibi oldukça fazla dezavantajları bulunmaktadır. Bu nedenle sayılan dezavantajlar yüzünden bu tip cepheler, enerji verimli çift kabuk cephe kullanımında az rastlanan bir cephe sistemidir [23].