Yalıtım Dergisi 136. Sayı (Temmuz 2015)

51 Temmuz 2015 • www.yalitim.net edilmemektedir. Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine göre dış cepheler veya kaplamalardan beklenen yangın dayanımı, binanın yüksekliğine göre değişiklik göstermektedir. 2 kata kadar olan alçak katlı binalarda dış kaplamalar en az normal alevlenici olan E sınıfı; yüksek bina sınıfına girmeyen 21,5 metreden alçak ancak 2 kattan yüksek binalarda en az zor alevlenici olan C sınıfı; 21,5 metreden yüksek binalarda ise en az zor yanıcı olan A2 sınıfı malzeme olması gerekliliği belirtilmektedir. İfade olarak yönetmelikte ısı yalıtım sistemleri, mantolama gibi ifadeler yerine nitelikleri sağlayan dış kaplamaların tümü olarak bir değerlendirme yapılmaktadır. Ayrıca mülga Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın (şimdiki Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) 06.04.2010 tarihli Yangın Yönetmeliği’ne göre dış cephe uygulamaları konulu 2010/7 sayılı genelgesinde dış cephelerde kullanılan malzemenin yan- gın anında alev yayılımına katkıda bulunmaması gerektiği, dış cephe malzemelerinin kompozit sistem olarak uygulandığında en dış kaplama dikkate alınmasına rağmen, sistem olarak yerleştirilen cephenin arasında derz ve kaplama ile ısı yalıtım arasında boşlukların bulunması durumunda, alevlerin hava boşluğu boyunca yürüyerek ısı yalıtımının tutuşmasına sebep olabileceği de değerlendirilmektedir. Bu nedenle derzlerin yangına dirençli malzeme ile kapatılarak yalıtım tabakalarının da kaplamalar için istenen yangına tepki özellikleri ile türdeş olması gerektiği belirtilmektedir [18]. Cephe ısı yalıtım sistemleri, bina ömrü boyunca ısı yalıtım görevini sürdürmeleri amacıyla uygulanmaktadır. Bu sistem- ler, kullanım ömrü boyunca duvara yapışma ve bağlanma mukavemetini yitirmeden emniyetli bir şekilde kullanılabilmeli; yağmur, rüzgâr, deprem afetlerinin dışında, kuş ve böcek gibi canlıların yuva yapmaları gibi her türlü olumsuzluğa karşı dayanım özelliğini koruyabilmeli ve en önemlisi yangına karşı direnci yüksek olabilmelidir. Sistemin cephelerde kullanımı ve uygulanmış cephelerde meydana gelen yangınların artması bize göstermiştir ki aslında mantolamanın cephelerde doğru uygulanması halinde yangın yalıtımını sağlayabildiği, ancak yanlış kullanılması halinde de kullanılan malzemelerin stabilitesinin kalmadığı, yangına dayanım özelliğinin azaldığı, alev ve duman yayılımına katkı sağladığı gibi, yalıtım özelliğinin olumsuz çıkmasıyla da felake- tin yanında kullanılamaz duruma gelebileceği görülmektedir. Tasarlanan cephenin başlıca görevi, yangın esnasında alevin üst katlara hızlı bir şekilde sıçramasını engelleyebilir malzemeler ile oluşturulması gerekliliğidir (Şekil 2a ve 2b) [19]. 3.2. Çift Katmanlı Enerji Verimli Cephelerde Yangın Literatüre bakıldığında, çift kabuk cephelerin enerji verim- liliği açısından havalandırma, günışığı, enerji performansı, simülasyon modelleri ve araçları, gölgeleme, cephe ile bütün- leşik güneş pilleri veya kolektörleri, cam kriterleri ve seçimi, duman, boşluk derinliği gibi pek çok konu araştırması yapıl- maktadır. Ancak yangın güvenliği konusunu en çok etkileyen konu, doğal havalandırmanın etkin yapılabilmesi amacıyla oluşturulan iç kabuk yüzey ile dış kabuk cephe arasında oluşan kabuk boşluğu boyunca kesit küçülmesine bağlı olarak mey- dana gelen basınç artışı, yani baca etkisidir. Baca etkisi, alt kotta olası bir yangının yüksek basınç etkisiyle alt kotlardan üst kotlara doğru hızla yayılmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple çift kabuk cephe türlerinin yangın ve duman yayı- lımının ayrı ayrı değerlendirilmesinde fayda görülmektedir. 3.2.1. Bina Yüksekliğinde Çift Kabuk Cephe Sistemleri Bina yüksekliğindeki cephelerde enerji verimliliğinin sağ- lanması için genellikle iki tür havalandırma biçimi kullanılmak- tadır. Biri, dış hava perdesi ve diğeri tampon bölge yaratma amacıdır. Eğer cepheden yüksek ısı yalıtımı beklentisi varsa havalandırma biçiminde, yani tampon bölge yaratma tercih edilmektedir. Sonuç olarak bu tür cepheler, etkili bir akustik performans ve ısı yalıtımı sağlamaktadır. Ancak yangın güven- liği açısından değerlendirildiğinde cephe boşluğunun baca etkisi nedeniyle alevleri yukarı katlara doğru hızlanmasına sebep olduğundan bir takım problemler yaratmaktadır (Şekil 3) [20] Şekil 2a ve 2b. Alev ve dumanın mantolama cephe boyunca hareketi [19] Şekil 3. Bina yüksekliğindeki cephelerde yangın yayılımı [20]