Yalıtım Dergisi 136. Sayı (Temmuz 2015)

MAKALE 40 Temmuz 2015 • www.yalitim.net Ayrıca EPS gibi yalıtım malzemeleri yapıştırıcı, sıva gibi yanmaz malzemelerle kapatıldıklarından zor yanıcı malzemeler sınıfına girmektedir. TS EN 13501-1 (İnşaat ürünlerinin ve yapı elemanlarının yangınla ilgili sınıflandırılması) standar- dında, A2 sınıf için gerekli uygulamalar kısmı incelendiğinde homojen olmayan mamuller için EN ISO 1182 veya EN ISO 1716 ilave olarak Sınıf A2’ye uygunluk için tüm mamuller EN 13823’e (B sınıfı için gerekli teste) göre deneylere tabi tutulmalıdır. Homojen olmayan mamuller kısmında “homojen olmayan bir mamulün tali bileşenleri sadece EN ISO 1716’ya (Yanma ısısının tayini için kalorimetrik bomba testine) göre ayrı olarak deneylere tabi tutulmalıdır” denilmektedir. Sonuçta EPS, bu testte yeterliliği sağlamadığı için her A2 sınıfı (ve B sınıfı) için gerekli testten biri olan EN 13823 (Tek bir yakma unsuru ile termal etkiye maruz kalma testi) uygulanarak, ısı yalıtım levhası EPS olarak uygulanan ısı yalıtım sistemi için B sınıfı olarak sınıflandırılmaktadır. EPS mantolama uygulamalarında yangın testleri konusunda büyük ölçekte bir yangın testi, Çevre Şehircilik Bakanlığı Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü yetkilileri ve konu ile ilgili teknik uzmanların katılımıyla 07/11/2014’te gerçekleştirilmiş- tir [16]. Bu testler yangın test standartları çerçevesinde ve belirlenen sürelerin üzerinde yapılarak mantolama sisteminin diğer katlara atlaması, mantolamanın deformasyonu, yangının duvarda yürümesi gibi konularda herhangi bir olumsuzluk yaşanmamıştır. Mantolama sistemi kurallara ve standartlara uygun yapıl- dığında yangın ile ilgili herhangi bir olumsuzluğun söz konusu olmadığı, deneysel olarak herkese açık bir ortamda göste- rilmiştir. Testler farklı kalınlıklardaki (5, 10, 12 cm EPS) uygulama örnekleriyle tekrarlanmış ve her biri 30 dakika süreden az olmamak kaydıyla gerçekleştirilmiştir. Testlerde yangın odasının alt kenarından itibaren hasar mesafesinin 3,5 m geçmemesi, bu mesafede sıcaklık değerinin 30 sn’den fazla 500 °C sıcaklığı geçmemesi ve alev boyunun bir üst kata ulaşmaması beklenmektedir. Bu beklentiler her dört deney içinde sağlanmıştır. Sonuç olarak EPS ile yapılan kompozit (ETICS) mantolama uygulamalarında yangın tehli- kesinin söz konusu olmadığı gösterilmiştir. ÜRETIM AŞAMASINDA ENERJI TÜKETIMI Isı yalıtım malzemelerinde en önemli unsurlardan birisi, bu malzemelerin üretim aşamasında harcanan enerji kaynakla- rıdır. Bu malzemelerin üretim süreçlerinde birim hacim veya alan başına harcanan enerji kaynakları, emisyon değerleri ve bu kaynakların yurtiçi veya dışı kaynaklardan temin edilip edilmediği çok önemlidir. Enerji açısından oldukça dışa bağımlı olan ülkemizde hammaddenin ithalatı kadar bazı malzemelerin üretiminde kullanılan doğalgaz, kömür gibi girdiler de kaynak- lar açısından değerlendirilmesi gereken konular arasındadır. EPS, petrol esaslı bir yalıtım malzemesi olmasına karşılık % 98 hava ve % 2 polystyrene olduğundan, üretimlerinde en az enerji harcanan ürün grubundadır. Üretim için harcanan her bir litre yakıta karşılık 200 litre ısınma enerjisi tasarrufu sağlayabilmektedir. EPS toplam yakıt tüketiminde sadece % 0.1 kadarı üretimi için kullanılmaktadır [8]. Enerji kaynakları açısından yetkin kuruluşlar (EPD- Envi- ronmental Product Declarations) tarafından standartlara göre (ISO 14025) gerçekleştirilen değerlendirmelerde EPS çok az fosil kaynak (petrol, gaz, kömür gibi) kullanan bir yalıtım malzemesidir. Diğer mineral yünlerle karşılaştırmalı değerler aşağıda verilmiştir. KAYNAKLAR 1. Yeşilyurt A., Uzun İ., Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013. 2. Karakoç H., Turan O., Binyıldız E. ve Yıldırım E., Isı Yalıtımı, Rota Yayın Yapım Tanıtım, 2011. 3. Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik, 27344, 2009. 4. İzoder, http://www.izoder.org.tr . 5. Türk Standartlar Enstitüsü, TS 825 Binalarda Isı Yalıtım Uygulama Kuralları, Ek E, 2013 6. EPS Tanıtım, EPSDER, www.epsder.org.tr . 7. İ. Uzun, Yönetmelikler Işığında Isı Yalıtım Uygulamaları, EPS Sanayi Derneği (EPSDER) Yayınları, Inovasya ajans, 2013. 8. EUMEPS- European Manufacturers of EPS, info@eumeps. org, www.eumeps.org . 9. TIMSA, Thermal Insulation Manifacturers and Suppliers Association, Insulation Industry Handbook, 1997–1998. 10. http://www.epsa.com.tr 11. http://www.ravaber.com 12. Environmental Construction Products Organisation (ECO) and Institut Bauen und Umwelt e.V. (IBU). 13. Indoor Air 2008, 17-22 August 2008, Copenhagen, Denmark - Paper ID: 1086. 14. Emission von Flammschutzmitteln, BAM, 2003. 15. Prüfbreicht HoE 005/2009/281, Untersuchung der Hartschaumstoff-Dämmplatten, Styropor F15, auf die Emission von fluchtigen organischen Verbindungen, Fraunhofer, 2009. 16. http://www.csb.gov.tr/, 11.7.2014 Değişik Isı Yalıtım Malzemelrinin Birim Alan (m 2 ) Başına Enerji Performans Değerleri [8,12]. ETICS Yalıtım Malzemesi Enerji (MJ) Çevre Deklerasyon Kodu EPS grey 39,36 ECO-EPS-00050101-1106 EPS white 47,34 ECO-EPS-00010101-1106 Mineral foam 63,72 EPD-XEL-2009212-D Wood fibre 77,31 EPD-PTX-2010121-D Mineral wool (MW) 77,40 EPD-DRW-2008112-D Bricks filled with MW 93,36 EPD-POR-2011311-D Y