Yalıtım Dergisi 135. Sayı (Haziran 2015)

58 Haziran 2015 • www.yalitim.net sahip olabilmektedir. Avlu ve form etkisini karşılaştırma hedefi doğrultusunda ve bitişik yapı adaları da gözönünde bulundurularak, alternatif bina modellerinin dış cephelerinde pencere olmadığı varsayılmıştır. Konutların avlu cephelerinde ise saydamlık oranının %40 olduğu kabul edilmiştir. Pencere boyutları 120x220 cm olup, ahşap çerçeveli ve tek kanatlıdır (Çizelge 2). Çalışmada oluşturulan yapı elemanlarında mevcut yapılarda görülen yerel ve sürdürülebilir malzemeler, özgün duruma uygun olacak şekilde kullanılmıştır. Opak bileşenlerin ana malzemesi bazalt taşı olup, opak bileşen katmanları ve mal- zemelerinin ısı geçişine ilişkin fiziksel özellikleri (ısı iletkenlik kat sayısı, özgül ısı, yoğunluk, kalınlık) Çizelge 3’te verilmiştir. 3.4. Isıtma ve soğutma enerjisi harcamalarının hesaplanması ve karşılaştırılması Geliştirilen alternatiflerin ısıtma ve soğutma enerjisi harca- malarının hesaplanmasında Design Builder enerji simülasyon programı kullanılmıştır. İç hava sıcaklığı konfor değeri ısıtma dönemi için 21°C, soğutma dönemi için de 26°C olarak alın- mıştır. Simülasyonlarda Diyarbakır’a ait iklimsel IWEC (Enerji Hesaplamaları için Uluslararası İklimsel Veri) veri dosyaları AHSRAE İklim Dizayn Verileri’nden alınarak kullanılmıştır. Bu çalışmada bina formu ve yerleşme dokusu değişkenleri- nin farklı kombinasyonları ile toplam 60 simülasyon yapılmış ve elde edilen ısıtma-soğutma enerjisi harcamaları hesap- lanmış, birim alan başına düşen yıllık ısıtma ve soğutma Y Çizelge 2: Avlu cephesi saydamlık oranları ve pencere alanları Çizelge 3: Yapı elemanları detayları ve malzemelerinin ısı geçişine ilişkin fiziksel özellikleri enerjisi harcamaları (kWh/m 2 ) birbirleri ile kıyaslanmıştır. Karşılaştırma sonuçlarında A/V oranı büyüdükçe metrekare başına düşen enerji yükü artmaktadır [11]. A/V oranının 0.50 olması durumunda herbir yerleşme dokusu alternatifi için en düşük ısıtma ve soğutma yükü sağlanmakta, A/V oranının 1 olması durumunda ise en fazla ısıtma ve soğutma yükü harcanmaktadır. Şekil 4’te iç avlulu plan için 4 farklı yerleşme dokusu alternatiflerinin farklı A/V oranlarına bağlı olarak ısıtma ve soğutma yükleri verilmiştir. Görüldüğü üzere, yerleşme dokularında çevre binalar tarafından sağlanan gölgeli alan arttıkça soğutma yükünde azalma, ısıtma yükünde ise artma olmaktadır. Bu durumda, en düşük soğutma yükü YD4 (6’lı yapı adası) içindeki konutlarda yapılan simülasyonlar sonucu elde edilmiştir. Simüle edilen yapının üç cephesinin komşu konutlarla çevrili olması sayesinde, güneş ışınlarının etkisi azaltılmış olmaktadır ve tek cepheden güneş ışınımı kazancı sağlayan yapı, düşük soğutma yükü değerleri vermektedir. En düşük ısıtma yükü ise binanın yerleşmeden bağımsız olması durumunda (referans bina) elde edilmektedir. Bu durumda kışın güneş ışınımı kazancı nedeni ile ısıtma yükü azalmakta ancak yazın soğutma yükleri artmaktadır. Şekil 5’te referans olarak alınan bina formları için A/V oranlarına bağlı olarak ısıtma ve soğutma yüklerini açısından karşılaştırmalı olarak vermektedir ve bina formları arasında en düşük ısıtma ve soğutma yükü sağlayan plan tipi alternatifi, iç avlulu plana sahip bina formudur. MAKALE