Yalıtım Dergisi 130. Sayı (Ocak 2015)

47 Ocak 2015 • www.yalitim.net kapsamında incelenmektedir. Çalışmayla, başta su ve ısı olmak üzere dış etkenlerin yapı- larda oluşturacağı hasarlar konusunda farkındalık yaratılması, gerek yapı üretim sürecinde yer alan meslek insanlarının ve firmaların, gerekse kullanım sürecinde yer alan bireylerin yalıtım konusunda bilinçlendirilmesiyle yapılar üzerinde olu- şabilecek hasarların azaltılması amaçlanmaktadır. 2. DIŞ ETKENLERİN YAPILARDA OLUŞTURDUĞU HASARLARIN NEDENLERİ Dış etkenlerin yapılarda oluşturduğu hasarları önlemek için hasarların neden kaynaklandığı bilinmelidir. Bu bağlamda, yapılarda oluşan su ve ısı hasarlarının başlıca nedenleri; • Tasarım aşamasından kaynaklanan kusurlar • Uygulama aşamasından kaynaklanan kusurlar • Kullanım aşamasından kaynaklanan kusurlar olarak üç başlıkta ele alınabilir [2]. 2.1. Tasarım Aşamasından Kaynaklanan Kusurlar Yapı üretim sürecinin ilk aşaması olan tasarım aşamasında verilen kararlar, yapının servis ömrü ve kullanıcıların yaşam koşulları açısından oldukça önemlidir. Bu aşamada yapılacak hatalar ya da eksiklikler, kalıcı hasarlar oluşmasına neden olmaktadır. Dış etkenlerin yapılarda oluşturacağı hasarların tasarım aşamasından kaynaklanan kusurları; • Dış etkenlere karşı gerekli önlemlerin alınmaması • Dış etkenlere karşı alınan önlemlerin eksik ya da hatalı olması şeklinde belirlenebilir. 2.1.1. Dış Etkenlere Karşı Gerekli Önlemlerin Alınmaması Yapılarda dış etkenlere karşı gerekli önlemlerin alınmaması; • Dış etkenlere karşı alınacak önlemler konusunda kullanıcı ve meslek insanlarının (tasarımcı, uygulayıcı ve denetleyiciler) yeterli bilince ve duyarlılığa sahip olmamaları • Yapılarda yalıtım yapılmasının yapım maliyetini artırması gibi çeşitli başlıklarla ilişkilidir. 2.1.2. Dış Etkenlere Karşı Alınan Önlemlerin Eksik ya da Hatalı Olması Yapılarda dış etkenlere karşı alınan önlemlerin eksik ya da hatalı olması, detay çözümlerinde ve ürün seçiminde kar- şılaşılabilmektedir. Bu durum yapıları, dış etkenlere karşı korunmasız kılmakta ve hasar oluşumuna yol açmaktadır. 2.1.2.1. Eksik ya da Hatalı Detay Çözümleri Yapı üretim sürecinde detay tasarımı oldukça önemli olup, eksik ya da hatalı tasarlanan detaylar yapılara zarar verebil- mektedir. Örneğin, yağışlar etkisinde yapı kabuğunda tutu- lan suyu, en kısa zamanda yapıdan uzaklaştıracak detaylar tasarlanmalıdır. Şekil 1’de hatalı detaylandırma sonucu çatı döşemesinde ortaya çıkan hasarlar örneklenmektedir. Para- pet ve döşeme kesitinde herhangi bir damlalık yoktur. Bu sebeple, döşemeden uzaklaştırılamayan su, yatayda yürüyerek çatı döşemesinde dökülmelere ve döşeme donatısında da korozyona neden olmuştur. Ayrıca, sıcaklık farkları ile olu- şan gerilmeler ve rüzgâr etkisinde parapetin hasar gördüğü gözlenmektedir. 2.1.2.2. Hatalı Ürün Seçimi Türkiye’de yapı ve diğer inşaat mühendisliği işleri dahil olmak üzere tüm yapı işlerinde sürekli olarak kullanılmak amacıyla üretilecek yapı ürünlerinin taşıması gereken temel özellikleri, bu ürünlerin bulundurması gereken uygunluk değerlendirme koşulları, piyasa gözetimi ve denetimi işlemleri ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacıyla çıkarılmış bir “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği” bulunmaktadır [4]. CE işaretini taşı- yan ürünlerin, yönetmelikte istenen teknik özellikleri taşıdığı kabul edilmektedir [4]. Bununla birlikte, “Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği” ve “TS 825-Binalarda Isı Yalıtım Kuralları”nda yapılarda kullanılması gereken ısı yalıtım ürünlerinin özellikleri ve boyutlarını belirlemeye yönelik yöntemler açıklanmaktadır. Bu durumda, yönetmelik ve standartlarda belirtilenlere göre kabul görmemiş ürünlerin yapılarda kullanılması, ürün seçi- minde yapılan temel hatalardandır. Benzer şekilde özellikle su ve ısı etkenlerine karşı birbiriyle uyumlu çalışmayan ve su buharı geçirgenlikleri, su emme değerleri, yapışma ve kopma değerleri, genleşme ve daralma gibi özellikleri ile boyutları birbirine uymayan ürünlerin birlikte kullanılması, ürün seçi- minde yapılan bir başka hatadır (Şekil 2). Şekil 1: Parapette hatalı detaylandırma sonucu oluşan dökülme ve korozyon [4] Şekil 2: Isı yalıtımı levhası ile galvanize saç profil arasında boyut uyumsuzluğu [4]