Yalıtım Dergisi 128. Sayı (Kasım 2014)

MAKALE 40 Kasım 2014 • www.yalitim.net Albert Wimmer) (Şekil 7.b) yapıları verilebilir. Bertram ve Judith Kohl Binası müzik konservatuarı olarak işlev gören, LEED Gold sertifikalı bir yapıdır. Monte Verde Tower ise bir konut yapısıdır [11]. TiO 2 kaplamayla fotokatalitik/süperhidrofilik kendini temiz- leme mekanizması çatı kiremitleri için de uyarlanmıştır. Ken- dini temizleme özellikli ilk çatı kiremitleri için lotus etkisi kullanılmış olmakla birlikte daha sonra bu yaklaşım terk edilerek fotokatalitik etki tercih edilmiştir [7]. Cephesinde TiO 2 pigment katkılı fotokatalitik çimento kullanılan en ünlü yapı ise Jübile Kilisesi (Roma, İtalya, 2003, Richard Meier) yapısıdır (Şekil 8.a). Yapının bembeyaz cephe- lerinde kırılmış beyaz Carrera mermerinin agrega olarak kulla- nıldığı fotokatalitik çimentolu betonla yapılmış 346 adet küre biçimli prefabrike beton blok kullanılmıştır [12]. Manuel Gea Gonzalez Hastanesi’nin (Meksiko, Meksika, 2013) cephesinde de kendini ve havayı temizleme (KT/HT) özellikli fotokatalitik beton kullanılmıştır (Şekil 8.b). Yapının kuazikristal geometrili cephesi 2500 m 2 büyüklüğündedir [13]. 2.1.3. Yapışmaz Yüzeyli Kendini Temizleyen Cephe Sistemleri Yapışmaz yüzey, diğer malzemelerin üzerine yapışmasını azaltıcı özellik gösteren malzeme yüzeylerdir. PTFE (Poli- tetrafloroetilen), ETFE (Etilentetrafloroetilen) gibi yapışmaz malzemelerin yüzey kaplaması olarak kullanımı membranlar, cephe panelleri vb. için yaygın biçimde uygulanmaktadır. Bu Şekil 7: (a) Bertram ve Judith Kohl Binası / Fotokatalitik alüminyum cephe (http://insitehk.wordpress.com/2012/05/22/alcoas-self-cleaning- buildings) (b) Monte Verde Tower / Fotokatalitik seramik cephe [11] yüzeyler yağmurla kendini temizleme özelliği göstermekle birlikte uzun dönemde üzerlerinde kir birikebilir [7]. Burj Al Arab (Dubai, B.A.E., 1999, Tom Wright) yapısında 15,000 m 2 büyüklüğünde PTFE kaplı cam elyaf kumaş membran kullanılmıştır (Şekil 9). Yapının V şekilli kat planının açık tarafını kapatıp yelken görüntüsü veren yarı-saydam membran cephe 200 metre yüksekliğindedir [14]. Aşırı UV ışınlara, radyasyona, büyük sıcaklık değişimlerine, kum fırtı- nalarına ve ateşe dayanıklı olan membran aynı zamanda yapışmaz kaplaması nedeniyle -şehre yağışın yoğunlaştığı aralık ve mart döne- minde- yağışla kendiliğinden temiz- lenmektedir. 2.2. Pasif Kendini Temizleyen Cephe Sistemleri Pasif KT cepheler, cephenin kullanıcı kontrollü, cepheye bütünleşik otomatik temizleme düzenekleri ile insan işgücü kullanılmaksızın temizlendiği akıllı cephe sistemleridir. Bu cepheler, aktif KT cephelerin aksine kendini temizleme işle- vini sadece kullanıcının uygun gördüğü zamanlarda gerçek- leştirmeleri nedeniyle “pasif” olarak anılmıştır. Dünyada bu tip bir cephe sistemi ilk kez 2000 yılında bir Avusturya firması tarafından piyasaya sunulmuştur. Bu sistemde sis- teme bütünleşik yatay silici şeritler, motor tahrikiyle düşey raylar üzerinde kayarak cepheyi silmektedir. Sistem deterjanın bir karıştırıcı vasıtasıyla otomatik olarak eklendiği kendi su rezervine bağlantılıdır. Sistem çalıştırıldığında su ve deterjan cepheye püskürtülür, sonra siliciler harekete geçerek cepheyi temizler. Temizleme zamanı, püskürtülecek su miktarı, püs- kürtme süresi, silicilerin hareket sıklığı vb. kullanıcı tarafından belirlenir. Bununla birlikte akıllı binalarda sistemin bina oto- masyon sistemine (BOS) bağlanması da mümkündür. Siliciler tek başına maksimum 60 metre yüksekliğe kadar çalışır; bina yüksekliğine bağlı olarak silici sistemler kademeli olarak birbiri üzerine eklenir [15]. Bu gibi sistemler cephede yatay gölgeleme elemanları ile de bütünleştirilebilmektedir. Güneş panellerini temiz tutarak enerji etkinliklerini artırmak üzere fotovoltaik cephelerde kullanım için de uygundur. Bu tip cephe sistemlerinin kullanıldığı yapıların en büyük- lerinden biri Al Jawhara Tower (Kuveyt Şehri, Kuveyt, 2008) yapısıdır (Şekil 10). 160 metre yüksekliğinde, 32 katlı bu ofis yapısında 2000 adet cephe paneli ile kurulmuş 8000 m 2 ken- dini temizleyen akıllı giydirme cephe kullanılmıştır. Cephenin bir temizlik devresi için maliyeti 10 euro’dur, kendi kendine haftada bir, toplam 7 saatte temizlenmektedir; cephenin konvansiyonel alternatifine kıyasla getireceği ilave yapım maliyetini 1.9 yılda amorti edeceği hesaplanmıştır [16]. Şekil 8: (a) Jübile Kilisesi / Fotokatalitik çimentolu prekast beton KT/ HT cephe [9] (b) Manuel Gea Gonzalez Hastanesi / Fotokatalitik beton KT/HT çift cephe [13] Şekil 9: Burj Al Arab / PTFE kaplı cam elyaf kumaş membran [14] C M Y CM MY CY CMY K

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=