Yalıtım Dergisi 124. Sayı (Temmuz 2014)

52 YALITIM • TEMMUZ 2014 (II) Yangının, dış duvardaki pence- reler veya diğer açıklıklardan üst seviyelere yayılması: (a) Alt kotlardaki pencere ve/veya açıklıklardan çıkan ve yeterli miktarda ısı akışı oluşturacak boy ve şiddete sahip alevlerin (ve sıcak gazların) daha üst kot- lardaki malzemelerin tutuşma- sına neden olması (Şekil 1.k). Bu durum, cephe yüzeylerindeki yanabilir malzemelerin katkısı olmaksızın gerçekleşebilmekte- dir. (b) Cephe yüzeylerindeki yanabilir malzemelerin, alevlerin bina üzerinde düşey doğrultuda yayıl- masına neden olması (Şekil 1.m). Bu senaryoda, alevlerin alt kot- taki bir odanın dış duvarındaki pencere veya diğer açıklıktan ortaya çıktığı varsayılmaktadır. (III) Yangının, yapı cephelerinin arka- sından veya içerisinden üst kot- lara doğru yayılması (Şekil 1.l). (IV) Komşu bir binadaki yangından (Şekil 1.n) ya da bina dışındaki harici bir yangın kaynağından (Şekil 1.o) binaya ışıma yolu ile ısı transferi, doğrudan alev çarp- ması ve/veya uçuşan yanmış maddeler vasıtasıyla yayılması. 2.2 Yangının Tipi Cephe yangınları için çeşitli tasa- rım yangın senaryolarına ihtiyaç duyulabilir. Bu yangın senaryoları, “kapalı hacim yangını” olarak dahili veya “komşu binadaki yangın” ile “cephe ve çevresinde oluşacak yan- gın” olarak harici olabilir. Cephe yangınlarında, dahili bir yangın durumu (Kapalı hacimde çıkan bir yangınının bina ön cep- hesine doğru pencereden dışarı çık- ması), genellikle en şiddetli ve aslında en önemli durumdur [2]. Kapalı bir hacimdeki tam gelişmiş yangınlarda, yangın olan hacimde sıcaklık 500 °C değerinin üzerine çıkar ve ortamdaki yanıcı madde miktarına ve yangın yüküne bağlı olarak 120-150 kW/ m 2 ısı üretilir. Pencerelerin kırılma- sıyla açıklıklardan cepheye ulaşan alev, üst katın penceresini yalayarak ısıtır, patlatır ve yangının üst kata geçmesini sağlar. Üst kattaki yangın bir üst kata sirayet eder ve yangın cephe boyunca ilerler [4] (Şekil 2). Bu tip yangınlarda, pencere (açık- lık) boyutu ve şekli (Şekil 3), hacmin büyüklüğü ve şekli ile duvar ve tavan kaplamalarının ısıl özellikleri önemli kriterlerdir. Örneğin, hacmin derinliği arttıkça, yangın daha sıcak olmaya başlar. Çünkü yangın yakıt kontrollü hale geldiğinde, pencerelerden gelen hava akımının soğutma etkisi azalır. makale 1 Duvar 2 Duvar açıklığı 3 Çatı 4 Boşluk 5 Döşeme 6 Yatay kanal 7 Düşey kanal 8 Baca (asansörler, merdivenler, vb.) 9 Pencere 10 Bina cepheleri 11 Bina cephe yüzleri 12 Uçuşan yanmış maddeler 13 Yangına maruz kalan bina 14 Işıma 15 Yangına maruz bırakan bina 16 Rüzgar 17 Harici yangın kaynağı 18 Alevlerin yayılması Şekil 1. Binalarda sıklıkla gerçekleşen bazı yangın yayılma güzergahları [3].