Yalıtım Dergisi 124. Sayı (Temmuz 2014)

32 YALITIM • TEMMUZ 2014 makale 1.GİRİŞ K onuşma amaçlı salonlarda konuşma anlaşılabilirliğinin sağlanması, akustik açıdan önemli gereksinimlerden biridir; sesin duyulması, konuşmanın net anlaşı- labilir olduğunu göstermez. Konuş- manın çaba sarf edilmeden anlaşıla- bilmesi, konfor içinde o konuşmayı veya oyunu dinlemeye ve izlemeye yardımcı olmaktadır. Konuşma amaçlı salonlara örnek olarak tiyatrolar, kon- ferans salonları, derslikler ve toplantı salonları verilebilir. Bu çalışma kap- samında konuşma amaçlı salonlar- dan konferans salonları ele alınmıştır. Konferans salonları birçok plan şema- sına sahip olabilecek hacimlerdir. Salonların geometrisi diğer kon- for koşullarında etkili olduğu gibi, akustik performansı da etkilemekte- dir. Salonlar tasarlanırken bu konfor koşullarının göz önünde bulundu- rulması, salondaki aktivitelerin ama- cına ulaşması ve başarılı olması için önemlidir. 2. SALON GEOMETRİLERİ Bu çalışmanın amaç ve kapsa- mında; hacimleri, kişi sayıları, orta- lama yükseklikleri, kişi başına düşen hacim ve kişi başına düşen alanları birbirlerine yaklaşık olan, aynı mal- zemelerin kullanıldığı, sadece plan geometrisinin birbirinden farklı tutul- duğu; fan ve elmas olmak üzere iki salon ele alınmış ve bu salonlar akus- tik açıdan karşılaştırılmıştır. Modellenen bu salonlarda Odeon Combined 10 adlı simülasyon prog- ramında bazı akustik ölçümler ve değerlendirmeler yapılmıştır. Yapılan bu değerlendirmeler sonucu konfe- rans salonlarında konuşma anlaşıla- bilirliği açısından bu iki farklı plan şemalarından hangisinin, konuşmayı etkileyen parametrelerden hangisini, nasıl ve neden etkilediği ya da akus- tik açıdan hangi plan tipinin hangi parametre açısından daha verimli olduğu ya da hangi plan tipinin ne gibi sorunlara neden olduğu sonuç- ları saptanmıştır. Salon fan, Salon 1; Salon elmas, salon 2 olarak isimlen- dirilmiştir. 3. ÖLÇÜMLER Farklı plan şemasına sahip bu iki salon için konuşmada öncelikli olan Erken Düşme Süresi (EDT- Early Decay Time), Çınlama Süresi (T-Reverberation Time), Belirginlik, (D-Definition), Yanal Yansımalar (LF-Lateral Fraction), Ses Şiddeti (G-Sound Strength), Merkez Zaman (Ts-Center Time) gibi akustik para- metrelerin değerleri karşılaştırılmış ve hangi plan geometrisinin konuşmayı etkileyen parametrelerden hangisini, ne şekilde etkilediği irdelenmiştir. 3.1. EDT-T30 (Erken Düşme Süresi-Çınlama Süresi) Çınlama ardışık yansımalar yoluyla ses enerjisinin sürdürülmesidir. Ardışık yansımaların her birinde ses enerjisinin bir kısmı yutulur; bu, ses basınç düzeyi işitilmezliğe ulaşana dek sürer. Bu süreç çınlama süresidir ve bunda hacim, yüzeyler, insanlar ve döşemenin yutuculuğu etkilidir [1]. Salonun hacmine ve yutuculu- ğuna bağlı olan T30 çınlama süresi, kaynaktan çıkan seste 30 dB’lik bir düşüş olana kadar geçen süreyi ifade ederken, EDT (Erken Düşme Süresi), kaynaktan çıkan seste 10 dB’lik bir düşüş olana kadar geçen süreyi ifade eder. Müzik amaçlı salonlarda EDT değerinin T30 değerinden %10 daha fazla olması istenirken, konuşma amaçlı salonlarda birbirine yakın değerlere sahip olabilir [2]. Literatürdeki kaynaklara göre salo- nun optimum çınlama süresi 0.5-1 sn Salonların Mimari Tasarımının Akustik Performansa Etkileri: • ARŞ. GÖR. NURIYE NIDA ÇELEBI ŞEKER İTÜ Mimarlık Fakültesi • PROF. DR. SEVTAP YILMAZ İTÜ Mimarlık Fakültesi Fan ve Elmas Salon Örneği