Yalıtım Dergisi 124. Sayı (Temmuz 2014)

YALITIM • TEMMUZ 2014 21 Bitkilendirilmiş çatıların faydaları • Yalıtım ömrünü uzatıyor • Enerji tasarrufu (2 l/m 2 /yıl yakıttan) sağlıyor • Ses yalıtımı (3-8 dB) sağlıyor • Canlılar için yerleşim alanı yaratıyor • Çatılarda kullanılabilir alanlar yaratıyor • Toz emilimini (0.2 kg/m 2 /yıl) artırıyor • Yağış suyu taşkınlarının azaltılmasında etkin rol oynuyor • Oksijen üretimini artırıyor • Isı adalarının etkisinin azaltılmasını sağlıyor. Her türlü çatıda uygulanabilir Seyrek yeşillendirme yapılması ve çatıdaki yük veren malzemele- rin kaldırılması ile eski binalarda da uygulanabilir. Eğimli, tonoz, kubbe çatılarda da bitkilendirme yapılabi- lir. Eğim değişimine göre kullanılan malzemeler, toprak türü ve bitkiler değişkenlik gösterir. Su yalıtımı, alt- yapı, toprak katmanı ve bitki gibi değişen şartlar nedeniyle metrekare fiyatı 80-100 TL’den başlar. Senede bir kez bakımı yapılmalı Bitkilendirilmiş Çatılarda senede bir kez bakım yapılması gerekiyor. En önemli unsur, deprem ülkesi olma- mız nedeniyle çatı yüklerini mümkün olduğu kadar hafif tutmaktır. Ekile- cek bitkinin doğal koşullara dayanıklı olması gerekiyor. Genelde 8-15 cm toprak kalınlığı (ıslak toprak ağırlığı 90-200 kg/m 2 ) tercih edilmeli ve tüm iklim koşullarına dayanıklı olan ve Türkiye’de otuza yakın çeşidi olan sedum bitkileri ekilmelidir. Bit- kilendirilmiş Çatılarda bahçe toprağı mümkün olduğu kadar az olmalı, daha çok hafif ve su emme özelliği olan malzemeler tercih edilmelidir. Örneğin kiremit kırığı, ponza, per- lit, tüf, vermikülit gibi bakımın zor yapılacağı eğimli yüzeylerde organik gübre kullanılmamalıdır. Çimden, çok fazla bakım ve sulama istedi- ğinden mümkün olduğu kadar kaçı- nılmalıdır. Bitkilendirilmiş Çatılar nasıl yapılır? Su yalıtımı olarak kullanılacak olan malzemelerin mutlaka TS EN13948 veya FLL bitki köklerine dayanıklılık sertifikalarına sahip olmaları gerekir. Bitki köklerine dayanıklı su yalıtım örtüleri kullanılır. Bitümlü ve sen- tetik örtülerin görevi, yapılmış olan su yalıtımını korumaktır. Su yalıtım örtüsü üzerine belli bir miktarda su tutma özelliği olan koruyucu keçe yerleştirilir. Keçe türevi malzeme olmaları nedeniyle alttaki su yalıtım örtülerini koruma altına alır. Genelde bitkilendirme türüne ve çatı eğimine bağlı olarak 300-900 gr/m 2 yoğun- luk tercih edilir. Üzerine detaya uygun basma mukavemetine ve eki- lecek bitkiye uygun su tutma kapa- sitesine sahip çift kademeli drenaj levhaları yerleştirilir. Üzerine toprak tabakasının drenaj levhası boşlukla- rını doldurmasını önleyecek ince bir sistem filtresi yerleştirilir. Bunun üze- rine ekilecek bitkinin özelliklerine göre toprak tabakası ve bitkiler ekilir. Çatı eğimi arttıkça kullanılacak olan malzeme ve sistemlerde değişiklikler olmaktadır. İlk örnek: “Babil’in Asma Bahçeleri” Bitkilendirilmiş Çatı olarak bilinen en eski yapı M.Ö. 500 (bazı kaynak- lara göre M.Ö. 800) yılında yapılmış olan Babil’in Asma Bahçeleri’dir. Roma İmparatorluğu döneminde “Bitkilendirilmiş Çatılar” ve sundur- malar kişinin statüsünü gösteren bir değer olarak algılanmıştır. 20. yüzyı- lın başlarında özellikle yüksek binala- rın çatıları teras çatı olarak planlan- mış ve bu alanların değerlendirilmesi amacıyla “Bitkilendirilmiş Çatılar” ön plana çıkmıştı. Bugün Almanya ve Hollanda’da Bitkilendirilmiş Çatı yapımı yerel yönetimlerce destek- lenmektedir. Türkiye’de ise 1988 yılında İstan- bul Belediyesi tarafından yapılmış olan Küçükçiftlik Otoparkı’nın çatısı ilk uygulamalardandır. 1986 yılından itibaren yapılmış olan turizm yatırım- larında Bitkilendirilmiş Çatılar birçok projede kullanılmıştır. 1990 yılında yapılan Ankara Karum İş Merkezi’nin otopark çatısı halen bitkilendirilmiş çatı konumundadır. Özellikle LEED ve BREEAM sertifikalı Yeşil Binaların yapımı Bitkilendirilmiş Çatı yapımını teşvik etmektedir. Y