Yalıtım Dergisi 123. Sayı (Haziran 2014)

62 YALITIM • HAZİRAN 2014 Parçalanmaya bırakılan bir aero- jel parçasından doğada geriye sadece doğal bir malzeme olan kumun kaldığı belirtilmektedir [6]. Dolayısıyla faydalı ömrünü tamamlayan bir aerojel mal- zeme geri dönüştürüldüğünde doğayı kirletmeyen ve zarar vermeyen, onun bir parçası olan kuma dönüştüğü için mimarlıkta aerojel kullanımının çev- reye zarar vermeme, atık yönetimi ve geri dönüşüm açılarından sürdü- rülebilirliğin sağlanmasına katkıda bulunduğu söylenebilir. 2.4. Aerojelin Kullanım Alanları Hrubesh, aerojellerin uygulama alanlarını irdelediği makalesinde [15], aerojel uygulamalarının optik özellik uygulamaları, termal yalıtım uygulamaları, akustik ve mekanik uygulamalar, porozite ve yüzey alanı uygulamaları, elektrik ve elektronik uygulamaları ve uzay uygulamaları olarak sınıflandırmıştır. Görüldüğü gibi aerojellerin kullanım alanları çok çeşitlidir. Bunlardan mimaride daha çok kullanılanlar, termal ve akustik uygulamalardır. Bu malzemenin mimaride bina- larda kullanımı üç şekilde gerçekleşti- rilmektedir. Birincisi ve daha çok ter- cih edileni, genelde dış cephede ışığı geçiren dolgu malzemesi şeklinde kullanımıdır. Böylelikle dış cephede, özellikle de ışık geçirgenliği nedeniyle pencere gibi yapı bileşenlerinde çok kullanılmaktadır (Şekil 4, 5, 6). İkin- cisi, opak yalıtım malzemesi olarak kullanımıdır. Burada da uygulama genellikle dış cephede mantolamada kullanılan klasik yapı malzemelerinin yerine fiber donatılı aerojel kullanımı şeklindedir. Bu durum, en esnek kul- lanımı sağlamaktadır. Çünkü yerinde şantiyede istenen boyutta ve şekilde kesilerek kullanılabilirler. Bu durum özellikle mevcut binaların sağlıklaştı- rılmasında önem kazanmakta, bu tür uygulamalarda kullanımı tercih edil- mektedir. Üçüncü kullanım şekli ise aerojelin, vakumlu yalıtım panelleri- nin (VIP-Vacuum Insulation Panels) içine yerleştirilerek kullanılması şek- lindedir. Silika aerojelin normal hava basıncındaki toplam ısıl iletkenlik kat- sayısı 0.018 W/mK iken, Vakumlu Yalıtım Panelleri içinde yaklaşık 50 mbar veya daha az basınç uygulan- dığında bu değer 0.008 W/mK’e düşmektedir[16]. Bunun uygulaması 2007 Solar Decathlon’u kazanan binada (Icarus Binası’nda) yapılmış ve bu bina bu yarışmada ödül kazan- mıştır [17]. Aerojelin çevre için çok önemli bir kullanımı ise petrol sızıntıları ile mücadeledir. Bunun nedeni, aeroje- lin hem hidrofilik olması (yani suyu itmesi) hem de lipofilik olması, yani yağı absorbe etmesidir. Kısacası aero- jel malzeme, suyu emmeden petrolü, üstelik bunu toksik olmadan gerçek- leştirebilmektedir. Günümüzde pet- rol temizliğinde kullanılan organik çözücü maddeler kendi ağırlıklarının yaklaşık 10 katı kadar petrol eme- biliyorken, yeni geliştirilen bir ürün olan Thermablock, kendi ağırlığının 14-20 katı petrol emebilmektedir [18]. Burada da yine aerojelin sürdü- rülebilir çevre için önemli bir katkı- sını görmekteyiz. 3. SÜRDÜRÜLEBİLİR MİMARLIKTA AEROJEL KULLANIMI Aerojelin sürdürülebilir mimaride kullanımının irdelendiği çalışmanın makale Şekil 8: Aerojelin geçirgenliğini gösteren şema (Lumira broşüründen alınarak düzenlenmiştir) [13] Şekil 5: Aerojel dolgulu pencere örneği- üretim aşamasında [11] Şekil 6: Aerojel dolgulu pencere örneği[11] Şekil 9: 2 gram aerojel, 2,5 kg’lık kaya parçasını taşıyor [12] [14] Şekil 7: Aerojelin ısı geçirgenliği ve yangın dayanımını gösteren resim (altta ateş kaynağı varken üstteki çiçek zarar görmüyor) [12]