Yalıtım Dergisi 114. Sayı (Eylül 2013)

34 YALITIM • EYLÜL 2013 Şekil 2 Ekonomi Çevre Toplum ve ekonomik açıdan da refahtan söz edilemez. Sürdürülebilir Kalkınma Kavramının Tarihsel Gelişimi Sürdürülebilir Kalkınma düşün- cesinin kavramsallaşması, uzun bir dönemde gerçekleşmiştir. Kavram, başta Birleşmiş Milletler olmak üzere birçok uluslararası kuruluşun yapmış olduğu yoğun çalışmalar sonucunda biçimlenmiştir. Özellikle 1970’li yıllardan itibaren gerek küresel ve gerekse ulusal ve yerel düzeylerde birçok bilimsel araştırma yapılmış ve konferanslar düzenlenmiştir. 1972 yılında eğitimci, ekonomist, sosyolog, sanayici, ulusal ve uluslara- rası çalışandan oluşan Roma Kulübü isimli strateji geliştirme merkezi tara- fından “Büyümenin Sınırları (The Limits to Growth)” isimli bir rapor yayımlanmıştır. Bu rapora göre dünya önümüzdeki 100 yıl içerisinde büyü- menin sınırlarına ulaşmış olacaktır. Nüfus, gıda güvenliği, üretim, çevre kirliliği ve yenilenebilir olmayan doğal kaynakların tüketimi doğal büyüme- nin önüne geçtiği takdirde dünya, taşıma kapasitesinin çok üstüne çıka- cak ve ciddi tehditlerle karşı karşıya kalacaktır. Bu çalışma dünya ekono- misi ile çevrenin aynı paydada buluş- tuğu ilk küresel adımdır. Stockholm’de 1972 yılında ilk BM Çevre Konferansı gerçekleştirilmiştir. Bu platformda dünya aynı amaç için ilk kez bir bu denli yaygın bir şekilde biraraya gelmiştir. Çevre sorunlarının küresel oluşu ve sorumluluğun daima ortak olduğu fikrinin benimsendiği konferansta ayrıca ülkelerin geliş- mişlik düzeylerinin artırılmasında kalkınmanın rolü ve çevreyi koruma faaliyetlerinin kalkınma önünde bir engel olmadığı üzerinde durulmuştur. 1983 yılında dönemin Norveç Başbakanı Gro Harlem Brundtland başkanlığında kurulan Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu (WCED), geleceğe yönelmek ve gelecekteki kuşakların çıkarlarını güvence altına almak görevini üstlenmiştir. Bu amaçla, 1987 yılında pek çok ülke- den temsilcilerden oluşan bir grup tarafından “Ortak Geleceğimiz (Our Common Future)” isimli rapor hazır- lanmıştır. Bu rapora göre sürdürüle- bilir kalkınmanın üç içeriği vardır; • Mevcut büyümenin sürdürülemezliği • Bugünün ihtiyaçlarının karşılanması • Gelecek nesillerin yaşam kalitesinin ve refahının güvence altına alınmasıdır. Stockholm Konferansı ve Ortak Geleceğimiz Raporu içeriğinde uygu- lamaya ilişkin çalışmalar daha çok sınırlı ve teoriktir. Ancak bu çalışma- lar 1992’de Rio de Janeiro’da ger- çekleştirilen BM Çevre ve Kalkınma Konferansı (UNCED)’na bir temel oluşturmuştur. Rio Konferansı, 178 ülke ile uluslararası alanda en fazla katılımın gerçekleştiği bir Dünya Zirvesi’dir. Zirvede İklim değişikliği, ormansızlaşma, biyolojik çeşitliliğin ve denizlerin korunması, yaşam kalitesinin iyileştirilmesi gibi önlem alınması gereken ekonomik ve sosyal sorunlar ile izlenecek politikalar ve kalkınmanın çevre üzerindeki baskısı, gelişmekte olan ülkelerin yoksulluk ve gelişmişlik düzeyleri, üretim-tüke- tim alışkanlıkları ve uluslararası eko- nominin etkileri üzerine tartışmalar yürütülmüştür. Konferansta oluşturu- lan temel belgelerden biri de “İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi”dir. 1994 yılında yürürlüğe giren BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC)’nin temel amacı karbon- dioksit (CO 2 ) ve diğer sera gazı emis- yonlarının azaltılması, atmosferdeki sera gazı birikimlerini iklim sistemi üzerindeki tehlikeli insan kaynaklı etkiyi önleyecek bir düzeyde tutul- ması, az gelişmiş ülkelere bu yönde kaynak ve teknoloji transferi sağ- lanmasıdır. Sözleşme dahilinde Ek-I ülkeleri için 2000 yılına kadar sera gazı salımlarının 1990 yılı düzeyine indirilmesi hedeflenmiştir. Ancak bu hedef daha çok iyi niyet düzeyinde olup, yaptırım gücü zayıftır. BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin yürürlüğe girmesin- den üç yıl sonra 1997 yılında BM’nin Japonya’nın Kyoto kentinde düzenle- diği toplantıda BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içerisinde katı- lımcı hükümetler tarafından “Kyoto Protokolü” imzalanmıştır. Protokol, şimdiye değin imzalanmış en geniş kapsamlı çevre işbirliği anlaşması olup, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin sera gazı emisyon- larının azaltılmasına veya sınırlan- dırılmasına yönelik hukuki açıdan bağlayıcı belgesidir. Protokolün Ek-B listesinde yer alan ülkelerin toplam sera gazı emisyonlarını 2008-2012 Çevresel Ekonomi Sosyal Sürdürülebilir Kalkınma Şekil 1 görüş