Yalıtım Dergisi 111. Sayı (Haziran 2013)

54 YALITIM • HAZİRAN 2013 3.3. Çatılardan istenen performans sınıfları Yangın yönetmeliğinde çatılar- dan istenen performans sınıflarının ve seviyelerinin sağlanabilmesi için ilgili yapı malzemeleri ya da yapı ele- manlarının test edilmesi gereklidir. Çatılarla ilgili olarak yönetmelikte yangına dayanım, yangına tepki ve dış yangın performansı olmak üzere 3 farklı performans özelliği kullanıl- maktadır. a) Yangına dayanım perfor- mansı: Çatı elemanının R (yük taşıma kapasitesi), E (bütünlük) ve I (yalıtım) yangına dayanım perfor- mans sınıfları EN 13501-2 [22] stan- dardına göre belirlenmekte olup, bu kapsamda kullanılan test standardı TS EN 1365-2[23]’dir. Ulusal yangın yönetmeliğinde (BYKHY), yangına dayanım testleri için tanımlanmış bir dış cephe yangın eğrisi bulunmamak- tadır. Bu nedenle testlerde ISO 834 standart sıcaklık zaman eğrisi [24] esas alınmaktadır. b) Yangına tepki performansı: Yangın yönetmeliğinde geçen yanıcı- lık özelliklerine karşılık gelen Avrupa yangına tepki sınıfları, yönetmeliğin ekinde verilmektedir. Bu bağlamda yönetmelikte çatı malzemeleri için istenen yanıcılık (yangına tepki) sınıflarının belirlenmesi için TS EN 13501-1[25] sınıflandırma standardı kapsamında yangına tepki deneyleri uygulanmaktadır. Söz konusu deney- lerden alınan veriler yardımıyla çatı malzemelerinin yangına tepki sınıfları belirlenmektedir. c) Dış yangın performansı: Çatı kaplamalarının dış yangın performan- sının (yanıcılık sınıfı) belirlenmesinde EN 13501-5 standardı, ENV 1187 test standardından gelen verileri kul- lanmaktadır. Bu test standardı çeşitli dış yangın tehlike senaryolarına kar- şılık gelen dört farklı test metodunu içermektedir (Bkz. Tablo 2, Tablo 5). Çatı ve çatı kaplamalarının dış yan- gın performansı için birden fazla test yönteminin istendiği durumlarda her test yöntemi, ilgili çatı düzenekleri üzerine ayrı ayrı uygulanmaktadır. Çünkü EN 13501-5 standardında, EN 13501-1’de temel alınan Single Burning Item Test (SBI) gibi ortak bir test yöntemi olmadığı için farklı çatı testleri ve onların ortaya koyduğu çatı sınıfları arasında doğrudan bir ilişki kurulamamaktadır [16]. Avrupa Birliği’ne üye ülkeler ENV 1187’de yer alan test yöntemlerin- den, kendi ulusal test yöntem ve sınıflarına en yakın olanını seçmişler ve bu testleri esas alan Avrupa çatı sınıflarını kabul etmişlerdir. Böylece bu ülkelerde ulusal çatı sınıfların- dan Avrupa çatı sınıflarına kolay bir geçiş olmuştur. Ülkemizde ise daha önceden hazırlanmış yangın yönet- meliği ve standartlarında ulusal bir çatı yangın sınıfı ortaya konulmamış- tır. İngiltere ve Fransa gibi bazı ülke yönetmeliklerinde alevin sızması ve yayılmasına ait performans kriterleri bulunmakta iken ülkemiz yangın mevzuatında bu konuda herhangi bir sayısal değerin yer almadığı görül- müştür. Bu nedenle ENV 1187’de yer alan 4 farklı test yönteminden hangisinin ülkemiz için esas alına- cağı BYKHY’de belirtilmemiştir [16]. Yönetmeliğin uygulanması arttıkça ülkemiz için en uygun test metodu ortaya çıkacaktır. Ülkemizde çatıla- makale Şekil 1. Yangın Yönetmeliği’ne göre çatılar ile ilgili terimlerin bir çatı kesitinde gösterilmesi Çatıların Dış Yangın Testi Temel Alınan Ulusal Standartlar Etkiler Yanan parçacık Rüzgar Işıma Performans Dış yüzeyde alev yayılımı Çatı bünyesinde alev yayılımı Alev sızması (penetrasyon) Çatı kaplaması ve alt yüzeydeki hasar uzunluğu DIN (Almanya) Test 1 ✓ ✓ ✓ ✓ NORDTEST (İskandinavya) Test 2 ✓ AFNOR (Fransa) Test 3 ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ BSI (UK) Test 4 ✓ ✓ ✓ ✓ Tablo 5: Çatıların Dış Yangın Testi Performans Özellikleri [16]. ENV 1187