Yalıtım Dergisi 111. Sayı (Haziran 2013)

48 YALITIM • HAZİRAN 2013 ilk yönetmelik değişikliği [3] 2009 yılında yayımlanmıştır. Yangın yönetmeliğinin (BYKHY) temel amacı; her türlü yapı, bina, tesis ve işletmenin, tasarımı, yapımı, işletimi, bakımı ve kullanımı safhala- rında çıkabilecek yangınların en aza indirilmesini sağlamaktır. Ayrıca her- hangi bir şekilde çıkabilecek yangının can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini sağlamak amacıyla yangın öncesinde ve yangın sırasında alınacak tedbirlere ait usul ve esasla- rını belirlemektir [1]. 2. Ülkemizde Çatı ve Çatı Kaplamaları ile İlgili Yasal Düzenlemeler Ülkemizde, çatı ve çatı kapla- maları ile ilgili çalışmalar ve yasal düzenlemelerin gelişimine bakıldı- ğında bunları; AB’ye uyum öncesi, AB mevzuatı, AB’ye uyum çalışmaları ve sonrası olmak üzere üç dönemde incelemenin daha uygun olduğu görülmektedir. 2.1. AB’ye uyum çalışmalarından önce Bu dönemde, çatı kaplamaları ile ilgili oluşturulmuş ulusal bir yangın sınıfı ve test standardı bulunmamakla birlikte çeşitli dokümanlarda çatı ile ilgili kısa hükümler yer almıştır. Örneğin Kamu Binalarının Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te [4]; çatı boşluğu, çatıların oturduğu döşemeler ile çatı konstrüksiyo- nuna ilişkin malzemeler hakkında hükümler bulunmakta iken, çatı kaplamaları hakkında herhangi bir hüküm yer almamıştır. Söz konusu yönetmelik, ülke genelinde kamu ve özel tüm binalara uygulanan Binala- rın Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin (BYKHY) 2002 yılında yayımlanması ile yürürlükten kaldı- rılmıştır. Yangın yönetmeliğinde [1] 2009 yılına kadar çatıların yapımında dikkat edilecek hususlar ile çatılarda kullanılacak kaplama malzemeleri belirtilmesine rağmen çatıların dış yangın performansına ilişkin bir sınıf kullanılmamıştır. Yalnızca bitişik nizam yapılarda kullanılan çatı kap- lama ve yalıtım malzemeleri için yapı malzemelerinin yanıcılık sınıflarını esas alan bir sınırlandırma getirilmiş- tir. Benzer bir durum ulusal standart- lar için de geçerlidir. TS 12116 [5]’da bitişik nizam yapıların çatı kaplamala- rının yanıcı malzemelerden olmaması gerektiği bildirilmiş, ancak ulusal bir çatı yangın sınıfı belirtilmemiştir. 2.2. AB Mevzuatı Avrupa Birliği (AB), üye ülkeler arasında oluşan farklı yaklaşımları ortadan kaldırmak ve yapı malzeme- lerinin serbest dolaşımını sağlamak amacıyla yapı malzeme ve eleman- larına genel bir yaklaşım getiren Yapı Malzemeleri Direktifini (Construc- tion Products Directive-89/106/ EEC) [6] yayımlamıştır [7]. Yapı Malzemeleri Direktifi altı temel gereği içinde barındırmaktadır. Bunlar sırasıyla; mekanik dayanım ve stabilite, yangın durumunda emniyet, hijyen sağlık ve çevre, kullanım emni- yeti, gürültüye karşı korunum, enerji- den tasarruf ve ısı korunumudur. Bu temel gerekler Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından yayımlanan bir tebliğ [8] ile duyurulmuştur. Avrupa Komisyonu tarafından Yapı Malze- meleri Direktifi’nde yer alan düzen- lemelerin daha sıkı uygulanabilmesi ve yaptırımın artırılabilmesi için söz konusu direktifin yerine geçecek Yapı Malzemeleri Tüzüğü (Construction Production Regulation-CPR)[9] hazır- lanmıştır. Tüzüğe (CPR) baktığımızda temel gereklerin temel yapı gerekleri olarak yeniden adlandırıldığı, ayrıca bunlara yedinci temel yapı gereği ola- rak “Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı”nın eklendiği görülmüştür [9]. Söz konusu tüzük ülkemizce de kabul edilerek uygulanacaktır. Yapı Malzemeleri Yönetmeliği’nde geçen “yangın durumunda emniyet” temel gereği içerisinde beş alt gerek bulundurmaktadır. Bu alt gereklerden çatı ve çatı kaplamaları ile doğrudan ilişkili olanları Tablo 1’de görülmek- tedir [10]. Avrupa Komisyonu tarafından, Yapı Malzemeleri Direktifi kapsa- mındaki Temel Gerek 2 “Yangın durumunda emniyet” doğrultusunda ortak Avrupa yangın sınıfları ve pro- sedürleri oluşturulmaktadır. Bu bağ- lamda Komisyonun 2000/147/EC [11] sayılı kararı ile yapı malzemeleri- nin yangına tepki performans sınıfları, 2000/367/EC [12] sayılı kararı ile yapı elemanlarının yangına direnç performans sınıfları ve 2001/671/ EC [13] sayılı kararı ile çatı ve çatı 1 2 3 Tablo 1: Çatı ve Çatı Kaplamalarının Yangın Durumunda Emniyet için Sağlaması Gerekenler Yük taşıyıcı çatı elemanlarının yangın durumunda yük yaşıma kapasitesini koruması Yangın ve dumanın yapı içerisinde genişlemesinin ve yayılmasının sınırlandırılması Yangının yakındaki yapı elemanlarına yayılmasının sınırlandırılması Yangının ve dumanın yangının başladığı hacmin ötesine yayılmasının sınırlandırılması Çatı ışıklıkları da dâhil olmak üzere harici çatı yüzeyi üzerinde tutuşmanın ve yangın yayılmasının kontrol edilmesi Çatının aşağıdaki bir yangından dolayı, çatı kaplaması yüzeyinin tutuşmasının kontrol edilmesi Çatının aşağıdaki tamamen gelişmiş bir yangına maruz kalan bir çatının veya çatının bir bölümünün yangın ayırıcı fonksiyon görmesinin sağlanması makale