Yalıtım Dergisi 193. Sayı (Eylül-Ekim 2020)

YAPI İZİNLERİ, KONUT SATIŞLARI VE İNŞAAT MALİYETLERİNİN SON YILLARDAKİ GELİŞİMİ ARAŞTIRMA T ürkiye inşaat sektörü son iki yılda ama özellikle de geçen yıl belki de tarihinin en olumsuz gelişimini yaşadı. Bir taraftan Corona virüs salgını, diğer taraf- tan yeni konut vb. talebinin büyük oranda azalmış olması sektörü adeta durma noktasına getiri ve konut yapı stoku çok yüksek miktarlara ulaştı. Güncel durumu daha iyi anlayabilmek için konuyu; yapı izinleri, konut satışları ve inşaat maliyetlerinin son yıllardaki gelişimine bakarak değerlendirebiliriz. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’nun her ay ve her yıl için hazırladığı yeni yapı yapımlarında alınması gereken “yapı ruhsatı” (TABLO 1a) ve yapımı tamamlanmış yapıla- rın “yapı kullanma izin belgelerine” (TABLO 1b) göre olan listelerde 2010 yılından 2020 yılının ilk iki çeyrek dönemi için verilenler incelendiğinde; 1. Yapı ruhsatlarının yüzölçümü toplamlarının belirtildi- ği endekslerdeki değerlerin; 2010 yılında 100 iken; 2019 yılında 42’ye düştüğü, daire sayısının da aynı şekilde 100’den 36 inerek adeta dip yaptığı, 2. Halbuki yapı ruhsatlarının yüzölçümü değeri 2017 yılında tarihi zirve yapmış ve 163 indeks değerine ulaşmış iken, sadece iki yıl içinde bu değerin %25’ine, daire sayısının da aynı şekilde %23’üne düştüğü, 3. Bir önceki yılın dönemsel gelişmelerine bakıldığında ise 2019 yılındaki yüzölçümü değerlerinin 2018 yılındaki de- ğerlere göre 1. dönemde % 38, 2. dönemde de %74, yıllık toplamda da %50 azaldığı, daire sayısının da 1. dönemde % 45, 2. dönemde %79, yıllık toplamda da %51 azaldığı, 4. Yapı kullanma izin belgelerindeki yüzölçümüne göre hazırlanmış olan indekste ise bu değer; 2010 yılında 100 iken 2019 yılında 176’ya çıktığı, daire sayısının ise 172 ola- rak gerçekleştiği, 5. Yapı kullanma izin belgelerindeki yüzölçümü değeri 2018 yılında tarihi zirve yaptığı ve 205 indeks değerine ulaştığı, ancak bir yıl sonra yani 2019 yılında bu değerin %85’ine, daire sayısının da aynı şekilde %83’üne düştüğü, 16 Yalıtım / Eylül-Ekim 2020 yalitim.net MUHİTTİN TEKMAN Makina Mühendisi - MBA Tablo 1a: Yapı Ruhsatı İstatistikleri ve Değişim Oranları (2010 - 2020) Yıl Değerler Bir Önceki Yılın Aynı Dönemine Göre Değişim Oranı (%) I. Dönem (Ocak+Şubat +Mart) II. Dönem (Nisan+Mayıs +Haziran) Yıllık Toplam indeks I. Dönem II. Dönem Yıllık Toplam Yapı ruhsatı Yüzölçümü (m²) 2010 24 555 850 36 229 182 176 429 366 100 2011 20 986 665 30 886 171 123 621 864 70 -14,53% -14,75% -29,93% 2012 32 676 442 44 534 163 158 749 723 90 55,70% 44,19% 28,42% 2013 33 354 113 49 125 249 175 807 606 100 2,07% 10,31% 10,75% 2014 67 230 153 58 006 849 220 653 829 125 101,56% 18,08% 25,51% 2015 40 061 320 51 959 469 189 674 525 108 -40,41% -10,43% -14,04% 2016 55 058 000 52 560 042 206 971 538 117 37,43% 1,16% 9,12% 2017 46 914 083 86 008 783 287 333 966 163 -14,79% 63,64% 38,83% 2018 32 079 617 45 358 750 148 725 483 84 -31,62% -47,26% -48,24% 2019 19 710 698 11 480 853 74 053 674 42 -38,56% -74,69% -50,21% 2020 (*) 17 632 091 26 296 910 43 929 001 25 -10,55% 129,05% 40,84% Daire sayısı 2010 129 674 181 883 907 451 100 2011 109 618 164 358 650 127 72 -15,47% -9,64% -28,36% 2012 149 728 222 780 771 878 85 36,59% 35,55% 18,73% 2013 163 008 246 180 839 630 93 8,87% 10,50% 8,78% 2014 298 349 288 428 1 031 754 114 83,03% 17,16% 22,88% 2015 187 082 246 083 897 230 99 -37,29% -14,68% -13,04% 2016 261 618 252 329 1 006 650 111 39,84% 2,54% 12,20% 2017 238 680 430 573 1 405 447 155 -8,77% 70,64% 39,62% 2018 141 642 219 850 666 345 73 -40,66% -48,94% -52,59% 2019 77 204 45 548 323 273 36 -45,49% -79,28% -51,49% 2020 (*) 81 438 130 793 212 231 23 5,48% 187,15% 72,89% Not: (*) Araştırma çalışması 25 Eylül 2020 tarihinde yapıldığından TÜİK’in açıkladığı «2020 yılının Yıllık Toplam» değeri ilk 2 döneminin (Ocak+Şubat+Mart ve Nisan+Mayıs+Haziran aylarının) toplamı olarak alınmıştır. 6. Bir önceki yılın aynı dönemine göre değişim değerlerine bakıldığında ise 2019 yılındaki yapı kullanma izin belgele- rindeki yüzölçümü toplam değerlerinin 2018 yılındaki de- ğerlere göre 1. dönemde % 28 artarken, 2. dönemde de %26, yıllık toplamda ise %13, daire sayısının da 1. dönem- de % 20 artarken, 2. dönemde de %27, yıllık toplamda da %17 azaldığı görülmektedir. 7. 2020 yılının ilk iki çeyrek dönemine bakılığında ise ruh- sat alınmış yapıların toplam yüzölçümleri 1. dönemde %10 azalırken, daire sayısını ise % 5 arttığı, 2. dönemde