Yalıtım Dergisi 166. Sayı (Ocak 2018)

48 Yalıtım / Ocak 2018 yalitim.net MAKALE Yeşil Bina Derecelendirme Sistemleri Sİbel Maçka Kalfa Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü 1. GİRİŞ 1 990’lı yılların başlarından itibaren ortaya çıkan binaların sürdürülebilir olarak tasarlanması hare- keti, sürdürülebilir tasarım stratejilerinin öneminin gittikçe artmasına neden olmuş ve “Yeşil Bina” kav- ramı hayatımıza hızlıca bir giriş yapmıştır [1]. Sürdürülebilir, ekolojik ve çevre dostu bina olarak da tanımlanabilen Yeşil Bina, arazi seçiminden başlamak üzere yapım ve kullanım aşamasında enerji tüketimi az olan, enerjisini yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlayan, doğal ve atık üretmeyen malzemelerin kullanıldığı ve bu sayede çevreye zararlı emis- yon salımını önleyen, yapıldığı yörenin iklimsel verilerine uygun olarak sosyal ve çevresel sorumluluklar gözönünde bulundurularak tasarlanan binalar olarak tanımlanır [2]. Bu tanımdan hareketle “Hangi binalar yüksek performanslı yeşil binadır?” ve “Bir binanın yeşil bina olup olmadığını nasıl belirleyebiliriz?” sorularına cevap bulmak gereklidir. Bu sorulara cevap bulmak için çok sayıda bina değerlendirme veya derecelendirme sistemi geliştirilmiştir. Bu sistemlerin baş- lıcaları; 1990 yılında İngiltere’de geliştirilen BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method), 1998’de Amerika Birleşik Devletleri’nde geliştirilen LEED (Lea- dership in Energy and Environmental Design)’dir. 1998 yılında gelişmiş ülkeler biraraya gelerek IISBE (International Initiative for Sustainable Built Environment)’yi kurmuşlardır. BREEAM ve LEED, sonradan geliştirilen sistemlere öncü olmuşlardır. Örneğin 2003’te BREEAM’den uyarlanarak Avustralya’da Green Star, 2004’te Japonya’da CASBEE (Comprehensive Assessment for Building Environmental Efficiency) ve 2009’da Almanya’da DGNB (Deutsche Gesellschaft fur Nachhaltiges Bauen) değer- lendirme sistemleri geliştirilmiştir [3]. Birçok ülkede BREEAM ve LEED sistemleri referans alınarak ulusal değerlendirme sistemleri oluşturulmuştur. Türkiye’de 2013’te geliştirilen ÇEDBİK-Konut değerlendirme sistemi de bunlardan biridir. ÇEDBİK-Konut değerlendirme sistemi kapsamında konutlar Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi, Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Enerji Kullanımı, Sağlık ve Konfor, Malzeme ve Kaynak Kul- lanımı, Konutta Yaşam, İşletme ve Bakım, Yenilikçilik olmak üzere 9 başlık altında değerlendirilmektedir. Bu sistemin amacı sağlıklı toplumlar, yaşanabilir bir çevre ve gelişmiş bir eko- nomi yaratmak olarak tanımlanmakla birlikte, çevresel etkinin tasarımın ve yapı sürecinin her adımında nasıl azaltılabileceği üzerine odaklanmıştır [4]. Şekil 1’de dünyanın farklı ülkeleri tarafından geliştirilen yeşil bina derecelendirme sistemleri, harita üzerinde gösterilmiştir. Bir binanın yeşil bina olarak tanımlanabilmesi ve sertifika- landırılması için kullanılan sistemin ana kategorileri, bu katego- rilerin değerlendirmedeki ağırlıkları ve sistemin uygunluğunun bilinmesi gereklidir. Bu amaçla bu çalışmada dünyada yaygın olarak kullanılan BREEAM, LEED, CASBEE, DGNB, Green Star, Green Globe ve Türkiye’de konutlar için geliştirilen ÇEDBİK- Konut yeşil bina derecelendirme sistemleri, yukarıda açıklanan kriterler doğrultusunda karşılaştırılmıştır.